#17 2007-12-26 04:46:25

K12G

Szmaragd

Zarejestrowany: 2007-03-29
Posty: 615

Re: Ziemia Obiecana

Część.XV.

---------- Okres gaonów ----------

W 658 r. około 90 tysięcy babilońskich Żydów złożyło hołd kalifowi Aliemu. Za okazaną wierność, Żydzi w Persji otrzymali szczególne przywileje. Rektor uczelni w Surze otrzymał tytuł gaona (dostojnik). Uprawnienia gaona były większe od egzylarchy. Od tego momentu zaczyna się nowy okres w dziejach żydowskich - okres gaonów.
    Egzylarcha (książę wygnania) sprawował władzę świecką, natomiast gaon surański sprawował funkcje duchowe i nauczycielskie wśród Żydów. Uprawnienia prawnicze podzielili pomiędzy siebie. Dobrze zorganizowane kolegia akademii w Surze i Pumbadicie stanowiły specyficzny żydowski parlament, obradujący na wiosnę i jesień przez miesiąc czasu. Decyzje akademii były przyjmowane przez gminy żydowskie, które podlegały władze egzylarchy i trzech naczelników. Powoływali oni sędziów-rabinów, którzy zajmowali się objaśnianiem i przestrzeganiem zasad Prawa na poziomie gminy. Przy synagogach działały szkoły talmudyczne.
    Tak urządzona społeczność żydowska w Babilonii tworzyła swoiste państwo poddane muzułmańskim namiestnikom. Rozproszeni po całym świecie Żydzi patrzyli na babilońskie akademie i na księcia wygnania, którzy byli wyrazicielami i kontynuatorami wyidealizowanej doby talmudycznej. Cała diaspora była poddana woli gaonów i egzylarchów babilońskich. Wpływ Żydów babilońskich rozszerzył się na diasporę, w miarę kolejnego przesiedlania się, docierał do Afryki Północnej, Europy Południowej, Środkowej, Wschodniej i Hiszpanii.

Jedynie gminy palestyńskie nie podporządkowały się gaonom babilońskim. Centrum życia żydowskiego w Palestynie wciąż znajdowało się w Tyberiadzie, w tamtejszej uczelni talmudycznej. Uczeni z Tyberiady nie przyjęli wprowadzonych w Babilonii znaków samogłoskowych i stworzyli własny, odrębny system znaków, który zwano tyberiadzkim. Stopniowo wyparł on system babiloński i przez długie wieki uchodził za jedyny w pisowni języka hebrajskiego.

Gdy w 660 r. zmarł kalif Ali, władzę nad Arabami przejął namiestnik Syrii, emir Moawija - założyciel dynastii Omajadów. Państwo teokratyczne przekształciło się w monarchię. Był to początek Kalifatu Omajadów, zwanego też Damasceńskim (lata 660-750). Arabowie stopniowo podbili całe wybrzeże Afryki Północnej (początek VIII wieku), zajęli Półwysep Pirenejski (lata 711-714), próbowali zdobyć Konstantynopol, a w Azji Środkowej opanowali Chiwę, Bucharę, Afganistan i północno-zachodnią część Indii po rzekę Indus.
    Kalifowie omajadzcy (660-717) nie przestrzegali ograniczeń Omara. Żydzi cieszyli się względnie dużą wolnością wśród Arabów, dlatego największe grupy społeczności żydowskiej mieszkały wówczas w świecie Islamu. Żydzi bardzo szybko przyswoili sobie język arabski i częściowo zasymilowali się z lokalną ludnością.
    Wielu Żydów zafascynowało się wówczas arabską poezją. Bezpośrednim tego skutkiem były narodziny poezji nowohebrajskiej. Istniał tylko jeden przedmiot godny pieśni pochwalnej: Bóg i Jego rządy. I istniał tylko jeden przedmiot godny lamentacji: sieroctwo narodu żydowskiego i jego cierpienia. Wzorami stały się psalmy pochwalne i treny. Szereg poetów otwierał Jose Ben-Jose Hajathom. Jannaj jako pierwszy zastosował rym w poezji nowohebrajskiej. Pisał on głównie modlitwy rymowane. Jednakże najsłynniejszym poetą był Eleazar Kaliri. Napisał on ponad 150 utworów liturgicznych, hymnów, modlitw pokutnych, pieśni i innych utworów.
    Poezja nowohebrajska szybko przeniknęła do liturgii gmin żydowskich w Babilonii, Włoszech, Niemiec i Francji. Tylko Żydzi hiszpańscy nie chcieli ich przyjąć. Przełożone w poezji nowohebrajskiej teksty Pisma Świętego mocno oddziaływały na wszystkich Żydów i pobudziły słuchaczy duchowo.

W latach 672-680 w Królestwie Wizygotów (Hiszpania) panował król Wamba. Zaczął on łagodniej traktować hiszpańskich Żydów, uwalniając tzw. "chrześcijan judaizujących", czyli Żydów będących pozornymi chrześcijanami.
    W latach 680-693 w Królestwie Wizygotów (Hiszpania) panował król Erwig. Zniósł on wszelką wolność myśli i słowa u Żydów. Wezwał sobór kościelny do "wytępienia z korzeniami zarazy żydowskiej". W 680 r. sobór uchwalił 27 specjalnych antyżydowskich paragrafów. Pozornie nawróceni Żydzi musieli całymi rodzinami ochrzcić się, pod groźbą konfiskaty całego mienia, śmierci lub wygnania. Dodatkowo podlegali oni całkowitej kontroli duchowieństwa chrześcijańskiego. Przed Żydami zamknięto wszystkie urzędy.
    W latach 693-713 w Królestwie Wizygotów (Hiszpania) panował król Egik. Ograniczył on prawa zarobkowania Żydów, doprowadzając ich na granicę ubóstwa. Zakazano Żydom posiadania gruntów i domów, trudnienia się żeglugą i handlem. Cały swój majątek ruchomy musieli oddać skarbowi królewskiemu.
    W 694 r. zrozpaczeni Żydzi hiszpańscy weszli w tajne porozumienie z Żydami afrykańskimi, aby przy pomocy mahometan obalić znienawidzone Królestwo Wizygotów. Gdy spisek się wydał, Żydów spotkała straszna kara.
    W 694 r. nastąpiło nasilenie prześladowań Żydów w Hiszpanii. Dorośli Żydzi utracili swoją własność i wraz z rodzinami stali się niewolnikami. Dzieci powyżej 7 lat odebrano rodzicom i oddano na wychowanie chrześcijanom.

Gdy w 711 r. na Półwyspie Pirenejskim (Hiszpania) wylądowali Muzułmanie, hiszpańscy Żydzi przyłączyli się w wielu miejscach do Arabów.
    Do 713 r. upadło całe Królestwo Wizygotów. Hiszpania stała się prowincją kalifatu, nazwanego przez zwycięzców Andaluzją (al-Andalus).
    Muzułmanie traktowali Żydów hiszpańskich życzliwie, jako sojuszników, i nadali im wolność wyznania.

W latach 715-741 nad Frankami panował majordom Karol Młot. Zjednoczył on ziemie frankońskie i w 732 r. zatrzymał pochód Muzułmanów na Galię.

W 716 r. kalif Suleiman utowrzył w Ramli stolicę administracyjną kraju. Wielu Żydów babilońskich i perskich osiedlało się wówczas w Ramli.

W latach 717-720 na Arabami panował kalif Omar II. Wskrzesił on prawa antyżydowskie zwane "przymierzem Omara". Zmuszał przemocą Żydów i chrześcijan do przyjęcia Islamu.
    Około 720 r. Serenus zaczął nauczać w żydowskich gminach w Syrii. Podawał się za Mesjasza i obiecywał zwrócić Żydom ziemię świętą, wypędziwszy z niej mahometan. Nawoływał do odrzucenia Talmudu i powrotu do Pisma Świętego. Arabowie szybko ujęli i starcili Serenusa.
    Żydzi, którzy za namową Serenusa przekroczyli prawa talmudyczne mogli powrócić do swoich gmin pod warunkiem skruchy i ślubowania wierności przepisom Talmudu.

W 750 r. z Persji wywędrował do Palestyny znany nauczyciel talmudyczny, Achaj. Napisał on w Palestynie podręcznik do praktyki religijnej judaizmu.

W latach 741-768 nad Frankami panował król Pepin III Krótki. Z wdzęczności za koronę królewską wyprawił się do Włoch i pokonał Longobardów.
    W 756 r. pokonawszy Longobardów, król Franków Pepin, darował papieżowi Egzarchat Rawenny i okręg rzymski, z którego utworzono świeckie Państwo Kościelne, obejmujące ziemie Włoch środkowych.

W 750 r. Obadja Abu-Isa z perskiego miasta Ispahan, ogłosił że Bóg przeznaczył go na wyzwoliciela Żydów spod jarzma pogańskich narodów i niesprawiedliwych władców. Zgromadził przy sobie około 10 tysięcy żydowskich powstańców z którymi wzniecił bunt. Abu-Isa nauczał judaizmu niezgodnego z Talmudem. Gdy Arabowie stłumili powstanie, uczniowie Abu-Isy nadal żyli według nauk swojego mistrza (do X wieku). Nazywano ich: Isawici.

W 750 r. świat Islamu został rozerwany przez walki wewnętrzne wywołane uprzywilejowaną pozycją Arabów syryjskich w wielonarodowościowej monarchii Omajadów. W trakcie walk wymordowano władców, za wyjątkiem jednego, Abd-al-Ramana, który po ucieczce do Hiszpanii ogłosił się w 756 r. niezależnym emirem. W ten sposób powstał kalifat Abbasydów.
    Kalifat Abbasydów (lata 750-1055) posiadał stolicę w Bagdadzie. Osiągnął swoją największą potęgę za panowania kalifów: Al-Mansura (754-775), Harun-al-Raszyda (786-809), Al-Mamuna (813-833) i Al-Mutadida (892-902). Po śmierci tego ostatniego Kalifat zaczął się chylić ku upadkowi.

W latach 763-766 kalif Al Mansur (754-775) rozbudował Bagdad jako stolicę swego państwa. Plany budowy miasta stworzyli żydowski matematyk i astronom Masha'allah i perski astronom Ab-Naubakht.

Około 765 r. w Persji zaczął działać Anan Ben-Dawid, syn egzylarchy Salomona. Anan otwarcie potępił Talmud i zaczął nauczać potrzebę oparcia życia religijnego na Piśmie Świętym. Wytykał talmudystom, że sfałszowali judaizm i poczynili dodatki do Tory. Swoim uczniom Anan wpajał zasadę: "Szukajcie pilnie w Piśmie". Od tego powrotu do Pisma, ten ruch religijny otrzymał nazwę karaizmu, czyli wyznania Pisma. Anan napisał komentarze do Tory i podręcznik życia religijnego opartego na naukach biblijnych. Zniósł on tradycyjny żydowski kalendarz świąteczny i sięgnął do praktyki obchodzenia świąt w Piśmie Świętym. Zaostrzył przepisy szabasowe i pokarmowe, co świadczyło, że tak naprawdę Anan stworzył nowy własny Talmud, zamiast powracać do Pisma.
    W VIII wieku społeczność żydowska rozpadła się na dwa wrogie sobie obozy. Karaimi stanowili największe wyzwanie dla tradycyjnego judaizmu talmudycznego. Rabini obłożyli Karaimów klątwą. W odpowiedzi, Karaici zerwali łączność z judaizmem talmudycznym i ogłosili Anana prawowitym egzylarchą. Odpowiednikiem synagogi u Karaimów była kienesa.
    Po śmierci Anana, wpływy Karaimów stopniowo rozszerzyły się na całą wschodnią część basenu Morza Śródziemnego, a nawet dotarły do Hiszpanii. Karaici przywrócili Biblii dawne jej prawa. Jako pierwsi rozpoczęli uprawiać gramatykę hebrajską. Badali poprawność tekstu świętego i starali się uchronić go od skażenia. Tych karaimskich gramatyków biblijnych zwano masoretami.

Mniej więcej równocześnie z powstaniem karaizmu, pogański chan Chazarów, Bulan, wraz z całym dworem (4000 magnatów) przyjęli judaizm. Między VII a X wiekiem nawróceni na judaizm Chazarowie tworzyli olbrzymie imperium, którego granice opierały się o Morze Czarne, Kaukaz, Morze Aralskie, i sięgały głęboko na północ. Przez kilkaset lat tworzyli oni silne państwo, nie lękające się Bizancjum i Arabów. Państwo Chazarów przestało istnieć przed XIII wiekiem.
    Z czasem żydowska wiara przeniknęła z chazarskiego dworu do ludu. Późniejszy chan Obadjasz zaprosił z Persji uczonych żydowskich, którzy zaczęli zakładać w państwie Chazarów domy modlitw i szkoły, nauczali Biblii i Talmudu. Według prawa zasadniczego, na tronie królewskim Chazarów mogli zasiadać wyłącznie władcy nawróceni na judaizm. W ten sposób było to państwo żydowskie. Wówczas żydowscy kupcy ciągnęli z zachodniej Europy na wschód - przez polskie osady, następnie Kijów, do wybrzeża Morza Czarnego.

W latach 768-814 nad Frankami panował król Karol Wielki. Przesunął on centrum cywilizacji europejskiej z Konstantynopola na zachód Europy. W 800 r. Karol Wielki został koronowany przez papieża na cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego.
    Karol Wielki wbrew wszystkim uchwałom soborów kościelnych, popierał krajowych Żydów i korzystał z ich biegłości w handlu i językach. Wówczas to Żydzi stali się głównymi przedstawicielami światowego handlu.
    W latach 772-795 głową Kościoła Rzymsko-Katolickiego był papież Hadrian I. Był on nieżyczliwy Żydom i bardzo często upominał biskupów hiszpańskich, aby utrzymywali chrześcijan z dala od Żydów i pogan (muzułmanów).

Po pierwszych osiedleniach w Azji Mniejszej, w Babilonii, nastąpiła żydowska migracja do Europy. Żydzi stopniowo i prawie niezauważalnie przemieszczali się dwoma głównymi nurtami. Pierwszy wychodził z Mezopotamii i Egiptu przez Afrykę Północną do Hiszpanii (zwanej po hebrajsku Sefaradem). Drugi nurt kierował się przez Turcję, Grecję i Włochy do Europy Środkowej. Większość z nich osiedliła się na terenie Niemiec (nazywanych po hebrajsku Aszkenas). Żydowska nauka wychodził z Babilonii do Włoch, Hiszpanii i Europy środkowej, a następnie wędrowała na wschód.

Około 775 r. na rozkaz kalifa, z Persji został wygnany Natronaj Ben-Chabibaj, który wszedł w spór z Zakkajem Ben-Achunajem o urząd egzylarchy. Wygnany Natronaj osiedlił się w Maghrebie, gdzie wzmocnił lokalną gminę żydowską. Z pamięci spisał tekst Talmudu, którego odpisy trafiły również do gmin hiszpańskich.
    Maghreb to Maroko i Tunis z Algierią, które w VIII wieku odpadły od Kalifatu Bagdadzkiego stając się niezależnym państwem muzułmańskim (kalifat rodziny Fatymidów).

W 787 r. król Franków Karol Wielki sprowadził do Narbony (Francja) rodzinę żydowskiego uczonego Kalonymosa i ofiarował mu ziemię w tym mieście. Kalonymos otrzymał godność książęcą i urzędowy tytuł książę (nasi). Dzielnica, w której mieszkali zwała się "dworem króla żydowskiego".
    Równocześnie Żydzi tłumnie osiedlali się w Magdeburgu, Merseburgu i Regensburgu, a następnie wędrowali dalej na wschód do Polski i Czech.

Początek IX wieku charakteryzował się odnową nauki na Wschodzie. Około 800 r. Żydzi arabscy zwrócili swoją uwagę na światło nauki. Centrami nauki stały się Bagdad (stolica Kalifatu Bagdadzkiego), Kajruan (Afryka północna) i Merw (Turkomania). Maszallach Ibn-Atarii uprawiał astronomię. Sahal Al-Tabari z przydomkiem Rabban, zasłynął jako lekarz i matematyk. Odkrył on łamanie się światła.
    W owym czasie miasto Fez w Maroku było silnym centrum nauki żydowskiej. Działał tam Judah ibn Quraysh, gramatyk hebrajskiego, aramejskiego i arabskiego.

W 807 r. Harun Al Rashid nakazał Żydom w Persji noszenie żółtej odznaki, chrześcijanie musieli nosić niebieską odznakę.

W latach 814-840 w Świętym Cesarstwie Rzymskim panował cesarz Ludwik Pobożny. Obsypał on Żydów nadzwyczajnymi dowodami swojej łaski. Wziął ich pod cesarską opiekę i nie pozwalał baronom i klerowi wyrządzać im krzywdę. Żydzi mogli swobodnie przemieszczać się i osiedlać w cesarstwie. Mogli zajmować się handlem i dzierżawą podatków, przeniesiono nawet żydowskie jarmarki z soboty na niedzielę i zezwolono Żydom na handel chrześcijańskimi niewolnikami. Uwolniono Żydów od kary cielesnej i mianowano osobnego urzędnika, tzw. mistrza żydowskiego, który pilnował, aby przywileje Żydów nie doznały uszczerbku.
    Na dworze cesarskim rabini mieli bezpośredni dostęp do cesarza i bliskich mu osób. Cesarz nadał Żydom rozległe swobody religijne. Mogli budować nowe synagogi i swobodnie studiować Talmud. Chrześcijanie szanowali Żydów, jako "potomków praojców, jako dzieci proroków, jako szczep sprawiedliwych". Wielu z chrześcijańskiego kleru uczyło się u rabinów języka hebrajskiego i poznawało wykładnię Pisma Świętego. Na przykład opat Rhabanus Maurus napisał komentarze biblijne korzystając z żydowskich wskazówek.
    We Francji działała akademia talmudyczna w Narbonie, jednakże ówcześni Żydzi francuscy nie mogli jeszcze pochwalić się wysokim poziomem wiedzy.
    Doba panowania cesarza Ludwika Pobożnego była dla Żydów złotym okresem, jakiego w Europie ani przedtem, ani później, nie znają dzieje żydowskie.
    W owym czasie przeciwko żydowskim swobodom w Cesarstwie Rzymskim wystąpił biskup Agobard z Lyonu. Na czele stronnictwa nalegał na cesarza, aby zniesiono żydowskie prawa. Agobard nauczał w Lyonie, we Francji.

Pod wpływem przejścia na judaizm Chazarów, w 830 r. na wiarę mojżeszową przeszedł Alameńczyk Bodo, palatyn i diakon na dworze frankońskiego cesarza Ludwika Pobożnego.

W 834 r. wybudowano Wielką Synagogę w Aleppo, w Syrii.

Po śmierci Ludwika Pobożnego (840 r.), rzeczywista władza w zachodniej Europie spoczęła w rękach baronów i kleru. Duchowieństwo nieustannie podjudzało pospólstwo do nienawiści przeciwko Żydom. Wielokrotnie pomawiano Żydów o odprawianie sztuk czarnoksięskich.

W 843 r. nastąpił podział Świętego Cesarstwa Rzymskiego (państwa Franków) na trzy części. Lotar jako cesarz, otrzymał Włochy i obszary pomiędzy Renem, Mozą i Rodanem. Karol Łysy jako król, otrzymał terytoria na zachód od posiadłości Lotara (później Francja). Ludwik Niemiecki jako król, otrzymał terytoria na wschód od Renu (później Niemcy).
    W tym nowym europejskim porządku, Żydzi nadal cieszyli się swobodami i wolnością wyznania. Mogli prowadzić handel i posiadać majątki.
    W 843 r. wysocy dostojnicy katolickiego kleru spotkali się na konsylium w Meaux, pod Paryżem (Francja). Postanowiono przypomnieć w Europie stare przepisy prawa kanonicznego ograniczające prawa żydowskie.

W latach 849-856 kalif Almutawakkil wskrzesił w Persji antyżydowskie prawa Omara. Zamknięto Żydom dostęp do urzędów, zabroniono studiowania święte księgi, synagogi i kościoły przemianowano na meczety. Żydzi musieli też nosić szczególną odzież: żółte chusty na płaszczach i grube powrozy zamiast pasa. Mocno ograniczono uprawnienia egzylarchatu.
    W owym czasie wzrastało znaczenie akademii w Pumbadicie, której rektorzy przybrali również tytuł gaona. W ten sposób w Persji działały dwie duże akademie talmudyczne i dwóch gaonów. Mnożyły się spory religijne, liturgiczne, prawnicze i inne.
    Ówczesny gaon z akademii w Surze, Natronaj (859-869), ogłosił kacerzem każdego, kto choćby w najmniejszym szczególe opuści liturgię paschalną.

W 855 r. cesarz Lotar zatwierdził uchwałę synodu, nakazującą wszystkim Żydom opuścić Włocy. Uchwała ta była jednak niewykonalna, gdyż Włochy były rozdrobnione dzielnicowo i pogrążone w stanie całkowitego chaosu wewnętrznego.

W Bizancjum, po okresie prześladowań, Żydzi ponownie rozsiedli się po całym państwie. Osiedlali się zwłaszcza w miastach Azji Mniejszej i Grecji. Niektórzy z nich zajmowali się jedwabnictwem i hodowlą drzew morwowych. Pomimo swojej pożytecznej działalności gospodarczej, Żydzi podlegali nieustannym licznym ograniczeniom "aby poddani byli na wzgardę ostatnią".
    W latach 867-886 w Bizancjum panował cesarz Baasilias Macedończyk. Z wielkim zapałem przystąpił do nawracania Żydów na chrześcijaństwo.
    W 868 r. cesarz Bizancjum, Baasilias, wydał dekret "aby Żydzi dowiedli niezbicie prawdy swej wiary lub też przyznali, że Jezus był szczytem Zakonu i proroków". W dysputach religijnych pomiędzy klerem a uczonymi żydowskimi, zaszczyty i godność czekały wyłącznie na nawracających się Żydów. Wówczas wielu Żydów bizantyjskich przeszło pozornie na chrześcijaństwo.

W latach 875-877 cesarzem frankońskim był Karol Łysy.
    Nie wyraził on zgody na ograniczenie swobód żydowskich, jedynie podniósł Żydom wysokość podatku dochodowego do 11% (chrześcijanie płacili 10%).
    W latach 877-887 cesarzem frankońskim był Karol Gruby. Po jego detronizacji i śmierci dokonał się w 888 r. ostateczny podział monarchii frankońskiej na Francję, Niemcy i Włochy (dynastia Karolingów wymarła we Francji w 987 r., w Niemczech w 911 r.). We Francji, Niemczech i Włoszech wytworzył się system lenny.
    Rozpad Francji na szereg niepodległych państewek, które się wyłamały z supremacji królewskiej, wydał Żydów na łup fanatyzmu chrześcijańskiego duchowieństwa i tyranii drobnych książąt.
    Przez kilka wieków trwały wielkanocne pogromy Żydów w mieście Beziers, gdzie biskupi wzywali pospólstwo, aby się zemściło na Żydach za ukrzyżowanie Jezusa. Podobne bezprawie panowało przez pewien czas w Tuluzie.

W owym czasie, w Egipcie działał Izaak Ben-Sulejman Israeli (845-940). Zasłynął on jako lekarz, filozof i językoznawca. Napisał osiem ksiąg z zakresu medycyny, które przełożono na łacinę i hiszpański. Jeżeli chodzi o filozofię, to jego wykłady wywierały większy wpływ na słuchaczy niż jego pisma.

Pod koniec IX wieku Żydzi odzyskali swoje prawa w Persji. Wezyr Ubajd-Allah Ibn-Sulejman (892-902) powoływał wykształconych Żydów na urzędy państwowe. Najwięcej korzyści odniosła wówczas gmina w Bagdadzie, natomiast pobliska akademia w Pumbadicie została uznana za najwyższy autorytet w Persji i wywierała silny wpływ na całą babilońską społeczność Żydów.

W 886 r. cesarzem Bizancjum został Leon Filozof. Był on władcą nietolerancyjnym.
    W 900 r. cesarz Leon nakazał w Bizancjum wszystkich pozornie nawróconych na chrześcijaństwo Żydów, którzy powrócili do judaizmu, traktować jako odszczepieńców i karać ich śmiercią.

W 917 r. gaonem w Pumbadicie (Persja) został wybrany Mar Kohen-Cedek II Ben-Josef (917-936). Wyznaczył on sobie za cel uczynienie z Pumbadity jedynego ogniska całego żydostwa. W tym celu zamierzał osłabić autorytet egzylarchatu i osłabić akademię w Surze. W ten sposób rozpoczęły się długie spory pomiędzy akademiami. Dzieki wpływom u kalifa, gaon Kohen-Cedek doprowadził do usunięcia z urzędu egzlarchy Ukby, który został wygnany. Zniesiono egzylarchat.
    W 919 r. Ukba musiał opuścić kalifat wschodni i osiedlił się w Kajruanie, stolicy państwa Fatymidów w Afryce północnej.
    W 921 r. na stanowcze żądanie gmin żydowskich z diaspory, kolegium akademii w Surze wybrało jako nowego egzylarchę Dawida Ben-Zakkaja. Doszło wówczas do otwartego sporu pomiędzy nowym egzylarchą a gaonem Kohen-Cedekiem, który trwał przez dwa lata.

Z upadkiem dynastii Karolingów, w chrześcijańskiej Europie zgasł ostatni promień życia duchowego i zapanował mrok średniowiecza. Kościół Rzymsko-Katolicki stał się siedliskiem przesądów i barbarzyństwa. Kler i ogłupiałe pospólstwo potępiali wszelkie światłe poglądy umysłowe.
    W owym czasie w kręgach żydowskich zaczęło świtać światło nauki. W judaizmie od X wieku nauczyciele zaczęli wznosić się na wyżyny duchowe i usiłowali pociągnąć za sobą lud. Dwaj mężowie zaszczepili naukę w żydostwie: gaon Saadjasz na Wschodzie i mąż stanu Chasdaj na Zachodzie. Saadjasz był ostatnim uczonym na Wschodzie, natomiast Chasdaj był pierwszym krzewicielem kultury żydowskiej na Zachodzie. Od nich rozpoczął się nowy okres w historii żydowskiej, który śmiało można nazwać okresem nauki.

Lata 919-1024 w Niemczech, to okres panowania dynastii saskiej. W owym czasie Żydzi niemieccy nie doznali żadnego ucisku, lecz system feudalny nie pozwalał im na posiadanie gruntów i innej własności. Wymusiło to na Żydach niemieckich zajęcie się głównie handlem i bankierstwem. Pomimo znacznej majętności, nie mogli się oni poszczycić oświatą. Nie posiadali własnych uczelni i uczonych, pierwszych nauczycieli musieli sprowadzić z francuskiej akademii talmudycznej w Narbonie.

Saadjasz Ben-Josef (892-942) pochodził z Fajum, w Górnym Egipcie. Znajomością Talmudu przewyższał wszystkich swoich poprzedników rabbanickich. Z całą gorliwością przeciwstawił się karaitom, którzy swoją egzegezą Pisma zadawali kłam tradycji talmudycznej. Saadjasz napisał obszerną gramatykę hebrajskiego i szerzył w kręgach rabbanickich znajomość Pisma Świętego. Przełożył Pismo na język arabski i zaopatrzył je w obszerne komentarze. W 928 r. powołano Saadjasza z Egiptu do Sury w Persji, na urząd gaona uczelni. Wyjątkowo w dziejach akademii babilońskich wyniesiono na najwyższą godność uczonego z zagranicy. Jednakże w owym czasie, w Persji brakowało już wybitnych uczonych.
    Saadjasz jednak najwięcej zasłynął z filozofii. Jako pierwszy usiłował Pismo i tradycję pogodzić z rozumem, zadając tym cios ślepej wierze. Wielu późniejszych gaonów i uczonych poszło za jego przykładem i oparty na rozumie (racjonalistyczny) wykład Pisma Świętego zapanował w żydowskich uczelniach.
    Po śmierci Saadjasza (942 r.) zgasł ostatni promień wieczorny akademii w Surze. Ostatecznie, uczelnia została zamknięta w 948 r. Punktem centralnym w Persji została uczelnia w Pumbadicie. Działał tam wówczas Aron Ibn-Sardżadu (943-960), który napisał komentarz do Pięcioksięgu. Czas Babilonu jednak nieodwołalnie przemijał.
    Po upadku egzylarchatu (w 940 r. został zamordowany przez Arabów ostatni egzylarcha, Jehuda) i akademii w Surze (zamknięta w 948 r.), Azja straciła pierwszeństwo w świecie żydowskim.

Offline

 

#18 2007-12-26 04:53:05

K12G

Szmaragd

Zarejestrowany: 2007-03-29
Posty: 615

Re: Ziemia Obiecana

Część.XVI.

---------- Epoka żydowsko-hiszpańska ----------

W 929 r. władca Emiratu Kordobańskiego w Hiszpanii (założonego w 756 r.) ogłosił się niezależnym kalifem.
    W 941 r. żydowski uczony Abu-Jusuf Chasdaj Ben-Izaak Ibn-Szaprut został tłumaczem i pośrednikiem dyplomatycznym kalifa Abdul-Rahmana III (Kalifat Kordobański - Hiszpania). Za zasługi, kalif awansował go na urząd ministra handlu i skarbu. Chasdaj przeznaczył swoje wielkie bogactwo i wysokie stanowisko na poprawę warunków życia Żydów w Hiszpanii. Gminę w Kordowie (stolica kalifatu) otoczył osobistym zwierzchnictwem sądowym i politycznym. W swoje otoczenie ściągał wszelkie żydowskie talenty i z wielką hojnością wspierał uczonych oraz poetów.
    Nadwornym poetą Chasdaja został Menahem Ben-Saruk (910-970). Prowadził on rozległe studia języka hebrajskiego, badał różne jego formy i znaczenia wyrazów. W 955 r. opracował kompletny słownik hebrajski z dodatkiem zasad gramatycznych.
    Dunasz Ben-Labrat posiadał głęboką znajomość języka hebrajskiego. Potrafił ze świętego języka wydobyć dźwięczność i harmonię, jakich nie przeczuwano w nim. Jego poezja otrzymała żywe tempo, a ulubionymi formami nowej poezji hebrajskiej stały się oda i satyra.

W 948 r. z miasta Sura w Persji wyruszyło czterech młodych uczonych, którzy roznieśli naukę Talmudu po świecie. Szemarja Ben-Elchnan osiadł w Kairze (Egipt), Chusziel osiedlił się w Kajrunie (Afryka północna), Natan Ben-Izaak Kohen osiedlił się w Narbonie (Francja), a Mojżesz Ben-Chanoch osiedlił się w Kordowie (Hiszpania).

Mojżesz Ben-Chanoch został bardzo szybko uznany rabinem w bogatej gminie w Kordowie. Kordowa w Hiszpanii stała się siedzibą znakomitej uczelni talmudycznej. Mojżesz Ben-Chanoch nauczał hiszpańskich Żydów wykładni Talmudu, przywiezionej z odległej akademii w Surze (Persja). Mianował rabinów i był najwyższą instytucją w sprawach sądowych.
    Dobrobyt Kordowy (stolica Andaluzji w Hiszpanii) umożliwił wyniesienie tej gminy żydowskiej do znaczenia ogniska ruchu umysłowego Żydów.

W 956 r. w świecie Islamu władzę złożono w ręce wezyrów, kalifom pozostawiono jedynie najwyższe dostojeństwo religijne. W tym okresie książęta dzielnicowi uzyskali niezależność w swych prowincjach. Wtedy to niezależnym państwem stał się Kalifat rodziny Fatymidów, tzw. Maghreb obejmujący Maroko i Tunis z Algierią. Dynastia Fatymidów (zwana od Fatimy, córki Mahometa) umacniała się na pograniczu Egiptu.

W latach 964-968 książę kijowski Swiętosław pobił Chazarów, doprowadzając do ostatecznego upadku ich państwa.
    Po upadku państwa Chazarów, część tamtejszych wyznawców judaizmu przeniosła się na Kaukaz, inni przesiedlili się do Rusi Kijowskiej i do Polski.

W X wieku pojawiły się pierwsze gminy żydowskie w Czechach, Morawach i w Polsce. Społeczność żydowska w Pradze (Czechy) już wtedy uchodziła za bardzo bogatą. Na Morawach, jeden Żyd imieniem Podiva, wzniósł zamek nieopodal Lundenburga na granicy Moraw i Austrii.
    Początki osadnictwa żydowskiego na ziemiach polskich sięgają przełomu IX i X wieku. Żydzi przybywający ze wschodu, z kraju Chazarów, osiedlali się na terenach południowo-wschodniej Polski. Żydzi przybywający z zachodu, z Niemiec, osiedlali się głównie na Śląsku, w Wielkopolsce i na Kujawach. Pierwszą wzmianką o obecności Żydów na terenach Polski, jest opis Ibrahima ibn Jakuba (żydowskiego podróżnika i dyplomaty z Tartosa w Hiszpanii), który w 965 r. odwiedził Kraków. Wielu Żydów osiedliło się w Gnieźnie, gdzie posiadali chrześcijańskich niewolników.

Po śmierci Mojżesza Ben-Chanocha, w 965 r. rabinem Kordowy został jego syn, Chanoch. Jednakże najlepszym uczniem Mojżesza Ben-Chanocha był Józef Ben-Izaak Ibn-Abitur, który dokonał przekładu Miszny na język arabski. Obok niego działał Abu-Zacharja Jachja Chajudż, który założył trwałe podstawy nauki mowy hebrajskiej i uchodzi za pierwszego naukowego badacza języka hebrajskiego. Przeprowadził on reformę w traktowaniu języka. Rozróżnił najpierwotniejsze słoworody wyrazów hebrajskich. Pisał rozprawy gramatyczne w języku arabskim.
    Wykształceni Żydzi hiszpańscy mówili i pisali wówczas arabskim równie czysto i wytwornie jak najlepiej wykształceni Arabowie. Wszechstronna wiedza przyniosła im zaszczyty i bogactwa. Niektóre rodziny tworzyły prawdziwą arystokrację żydowską: Ibn-Ezra, Alfacher, Ibn-Faljadż, Ibn-Giat, Benveniste, Ibn-Migasz, Abulafia i inne. Kochali oni swoją żydowską religię z żarem i przekonaniem. Andaluzja w Hiszpanii stała się centrum żydostwa. Kordowa, Lucena i Grenada zajęły miejsce Tyberiady, Pumbadity i Sury.

W latach 969-1171 Arabowie z Kalifatu Fatymidów opanowali Egipt i utworzyli dobrze zorganizowane państwo ze stolicą w Kairze. Korzystali oni ze znacznej pomocy żydowskich uczonych.
    Za czasów Fatymidów świat żydowski przeżywał odrodzenie. Powstały nowe i odradzały się stare gminy żydowskie. W Jerozolimie założono uczelnię religijną. W Egipcie i Kajrunie rozwijały się ośrodki naukowe, które pretendowały do miana jedynego reprezentanta całego tzw. wygnania (Gola).
    Ekspansja Fatymidów rozszerzała się dalej, opanowując Arabię, ze świętymi miastami Mekką i Medyną. Abbasydzi broniąc się przed Fatymidami, wezwali na pomoc Turków Seldżuckich, którzy ostatecznie zagarnęli władzę dla siebie i już jako sułtanowie panowali nad światem Islamu.

Lata 978-1108 we Francji, to okres rządów pierwszych Kapetyngów, najbardziej rozdrobnionej monarchii feudalnej w Europie Zachodniej. Kapetyngowie posiadali tylko niewielkie posiadłości w okolicach Paryża i Orleanu. Pozastałe terytoria znajdowała się pod władzą wasali królewskich. Rządzili oni samodzielnie swoimi prowincjami i prowadzili własną politykę. W walce o wzmocnienie władzy królewskiej, królowie francuscy znaleźli sprzymierzeńców w przedstawicielach hierarchii kościelnej.
    Sytuacja Żydów francuskich całkowicie zależała od nastawienia lokalnych władców. Na południu Francji Żydzi mogli posiadać grunta, winnice, warzelnie soli i byli wybierani na starostów. Jednakże w wielu prowincjach francuskich traktowano Żydów jako niewolników potępionych przez Boga.

W 985 r. Jakób Ibn-Dżau został najwyższym sędzią wszystkich gmin żydowskich w Kalifacie Andaluzyjskim (Hiszpania). Przysługiwało mu prawo wybierania sędziów i rabinów, ustanawiania podatków i inne. Jeździł paradną karetą. Jego brat Józef, dostarczał dla dworu kalifa drogocenne jedwabie i sztandary z misternie wyhaftowanymi tekstami arabskimi i ornamentami.

W owym czasie działał jeszcze w Persji gaon Szerir (930-1000). Uważał on Talmud za źródło wszelkiej mądrości, a jakichkolwiek idei naukowych nie tolerował. Zasłynął z napisania kroniki, która stanowi główne źródło historii talmudycznej, potalmudycznej i gaońskiej. Jemu zawdzięcza historia żydowska ciągłość swego pasma.
    W 998 r. rektorem uczelni w Pumbadicie został gaon Haj. Odznaczał się on doskonałą znajomością Talmudu. Jego erudycja i prawy charakter zjednały mu szeroką popularność. Rabbi Haj i jego ojciec Szerir zostali nazwani przez potomnych mianem "ojców i mistrzów Izraela".

W 996 r. zmarł król Francji, Hugo Kapet. Jego osobistym medykiem był Żyd. Oskarżono wówczas Żydów francuskich o spisek i zamordowanie króla.

Offline

 

#19 2007-12-26 04:54:38

K12G

Szmaragd

Zarejestrowany: 2007-03-29
Posty: 615

Re: Ziemia Obiecana

Część.XVII.

---------- okres środkowo-europejski ----------

Od IX wieku zaczął się kształtować drugi ośrodek judaizmu w Europie - Niemcy, Włochy i Francja. Jako pierwsi, z początkiem IX wieku, wielką pracę rozwinęli talmudyści z południa Włoch. Jednak bardzo szybko przewaga badań skupiła się na terytorium Francji i Niemiec. Żydzi niemieccy i francuscy okazywali jednak coraz mniejszą samodzielność w stusunku do Talmudu. Objaśnianie Talmudu zaczęło teraz ustępować miejsca porównywaniu różnych pojedyńczych ustępów, które na pierwszy rzut oka nie miały z sobą nic wspólnego. W wyniku tych porównań wyciągano wnioski prawne, których wcześniej nie dostrzegano w Talmudzie.
    Pierwszym niemieckim uczonym Talmudu był rabbi Gerszom (960-1028). Budził on takie uwielbienie wśród Żydów niemieckich, że nazwano go "pochodnią rozproszonych". Rabbi Gerszom w sposób jasny i przystępny wykładał Talmud. Napisany przez niego w języku hebrajskim komentarz do Talmudu umożliwił każdemu uczniowi samodzielne studiowanie świętych ksiąg. Bardzo szybko gminy niemieckie, a później francuskie i włoskie uznały go za powagę rabiniczną.

Do roku 1000 większość Żydów żyjących pod panowaniem Islamu mówiła i pisała po arabsku. Arabski stał się dla wielu językiem żydowskim.

W 1001 r. rabin Natan Ben-Jechiel z Rzymu napisał słownik talmudyczny "Aruch". Był on jedynym ówczesnym uczonym talmudystą we Włoszech.

W latach 1002-1024 w Niemczech panował cesarz Henryk II (ostatni z dynasti saskiej). Był on całkowicie prowadzony przez kler i popierał interesy kościoła w Niemczech.

W 1007 r. założono akademię talmudyczną w Rzymie (Włochy). Fundatorem był gaon Jakub.

Do 1020 r. w Egipcie panował kalif Hakim, który uważał siebie za wcielenie boskiej potęgi i za rzeczywistego namiestnika Boga. Prześladował wszystkich, którzy nie uznawali jego boskości. Nieludzkie prześladowania spadły na Żydów egipskich.
    W 1008 r. kalif Hakim nakazał, aby wszyscy Żydzi w Egipcie nie wyznający Islamu szyickiego, nosili na szyi wizerunek cielęcia, na pamiątkę złotego cielca ich przodków na pustyni. Dodatkowo nosili żółte husty, jako ich odróżnienie w wyglądzie zewnętrznym od innych. Nieposłusznych czekała konfiskata majątku i wygnanie.
    W 1010 r. kalif Hakim nakazał, aby Żydzi egipscy nosili na szyi sześciofuntową kłodę, a na szatach dzwoneczki, obwieszczające z daleka zbliżanie się niewiernych.

W 1010 r. kalif Hakim zburzył w Jerozolimie chrześcijański Kościół Grobu Pańskiego.

Francuski chrześcijański historyk Raoul Glaber o zburzenie Kościoła Grobu Pańskiego w Jerozolimie obwinił Żydów. Jako rezultat, wypędzono Żydów z licznych miast we Francji.

W 1012 r. cesarz Henryk II nakazał Żydom opuścić miasto Moguncję, w Niemczech.
    W owym czasie w Moguncji działał rabbi Szymon Ben-Izaak Ben-Abun. Ten uczony talmudysta usiłował gorliwością i cennymi podarunkami przejednać cesarza Henryka II i uzyskał pozwolenie ponownego osiedlenia się Żydów w Moguncji.
    Rabbi Gerszom założył w Moguncji uczelnię talmudyczną, która stała się kagankiem oświaty dla gmin niemieckich, francuskich i włoskich.
    W 1012 r. wybudowano synagogę w Kolonii (Niemcy).

Około 1013 r. ambicja arabskich namiestników (emirów) poszarpała założone przez kalifów omejjadzkich mocarstwo andaluzyjsko-mahometańskie (Hiszpania) na szereg drobnych królestw.
    W 1013 r. wódz berberyjski Sulejman, w walce z Arabami doprowadził do upadku Kordowę w Hiszpanii. Została ona spustoszona i częściowo zburzona. Żydzi uciekli z Kordowy do Grenady, Toleda i Saragossy.
    W Maladze osiedlił się rabbi Samuel Ibn-Nagdil (993-1055), który stanął na czele andaluzyjskich gmin. Był on sekretarzem wezyra Habusa (późniejszego króla Grenady). W 1027 r. Samuel został wyniesiony do zaszczytu kanclerza (katiba) i powierzono mu kierownictwa nad dyplomacją.
    W Saragossie osiedlił się Jon Marinus, który zagłębiał się w tajniki mowy hebrajskiej i badał słowa Pisma Świętego. Wszystkie swoje wnioski zebrał i opublikował w książce. Jednakże biblistykę podniósł do godności samodzielnej nauki dopiero Jonasz Ibn-Dżanach.

W 1014 r. kalif Hakim nakazał w Egipcie zburzyć kościoły i synagogi. Wypędzono też z kraju wszystkich Żydów i chrześcijan. Państwo Fatymidów obejmowało wówczas Egipt, Afrykę północną, Palestynę i Syrię. W zaprzyjaźnionym kalifacie bagdadzkim wprowadzono w życie podobne antyżydowskie prawo. W obliczu tych prześladowań, wielu Żydów przyjęło Islam.

W 1020 r. Muzułmanie założyli w Hiszpanii Królestwo Grenady. W jej skład wchodziła również Malaga. W Grenadzie mieszkała liczna ludność żydowska.

W 1020 r. w niemieckim mieście Regensburg utoworzono najstarszy kwartał miejski dla Żydów w Niemczech.

W latach 1024-1039 w Niemczech panował cesarz Konrad II (pierwszy z dynastii frankońsko-salickiej).

W 1032 r. arabski buntownik Abul Kamal Tumin zdobył miasto Fez w Maroku. W prześladowaniach zginęło wówczas 600 Żydów.

W 1034 r. w Wormacji (Niemcy) wybudowano wspaniałą synagogę w stylu bizantyńskim z kolumnami i kaplicami. Fundatorami byli Jakub ben Dawid i jego żona Rachel.
    W owym czasie uczelnie talmudyczne w Wormacji i Moguncji wykładały Talmud bezkrytycznie, według przestarzałych metod, które zaszczepił u nich jeszcze rabin Gerszom. Ze szkoły Gerszoma wyszli między innymi: rabbi Izaak Halevi (działający w Wormacji), rabbi Jakób Ben-Jakar (działający w Moguncji) i rabbi Izaak Ben-Jehuda (działający w Wormacji, a później w Moguncji). Zajmowali się oni ustnym i pisemnym wykładem Talmudu, a dodatkowo objaśniali Pismo Święte metodą agadyczną.
    Lotaryngia w Niemczech stała się klasycznym krajem studiów talmudycznych, a "mędrcy lotaryńscy" uchodzili za miarodajne powagi.

W 1037 r. nowy król Królestwa Grenady, Badis, nadał wezyrowi żydowskiemu tę samą władzę nad gminami andaluzyjskimi, jaką posiadał przedtem. Samuel otrzymał tytuł nagida (zwierzchnik). Był on jednocześnie rabinem i stał na czele uczelni w Grenadzie, w której wykładał Talmud i wydawał orzeczenia religijne oraz cywilno-prawne. Rabin Samuel pisał rozprawy, komentarze do Talmudu i podręcznik metodyczny do Talmudu. Mówiono, że "za czasów Samuela dźwignęło się z poniżenia królestwo nauki i zabłysły gwiazdy poznania".

W latach 1039-1056 w Niemczech panował cesarz Henryk III.

W 1048 r. w Jerozolimie powstał włoski zakon joannitów albo szpitalników w celu opieki nad pielgrzymami i chorymi. Później, w pierwszej połowie XII wieku joannici stali się zakonem rycerskim.

Około 1050 r. w hiszpańskiej Andaluzji, żydowski filozof Bachja Ben-Josef Ibn-Pakuda stworzył oryginalną teologię moralną judaizmu. Jego dzieło "Obowiązki serca" (hebr. "Chovot Halevavot") zwróciło uwagę na wewnętrzne obowiązki, które nam dyktuje sumienie. Była to pierwsza moralna i etyczna książka żydowska. Bachja dzielił judaizm na dwie części: religijno-moralno-prawną oraz rytualno-religijną. Uważał za ważniejszą część pierwszą. Bachja w przesadnej konsekwencji doszedł do ustanowienia surowych praktyk pokutnych, które wydawały się jemu współczesnym w najwyższym stopniu mądrością życiową.
    Największym ówczesnym poetą i myślicielem był Salomon Ben-Jehuda Ibn-Gebirol (1021-1070). Opracował on pełną gramatykę języka hebrajskiego. Pisał liczną poezję i filozofię moralną. Jego dzieło filozoficzne "o materii powszechnej i formie powszechnej", czyli "o przyczynach" znalazło duże zainteresowanie wśród Żydów, Arabów i scholastyków chrześcijańskich.

W 1054 r. Ahimaaz ben Paltiel skompletował w Capui (Włochy) dzieło historyczne prezentujące dzieje Żydów "Zwój genealogii" (hebr. "Migilat Yuchasin"), lepiej znane jako "Kroniki Ahimaaza".

W 1055 r. Turcy Seldżuccy opanowali Babilonię i zajęli Bagdad. Tugrul-bek ogłosił się sułtanem. Kalifom pozostawiono wyłącznie władzę religijną. Pod rządami Seldżuków znacznie pogorszyła się sytuacja Żydów. Tamtejsze żydowskie uczelnie w Surze i Pompadycji upadły.

W 1055 r. żydowskim wezyrem w Grenadzie (muzułmańska Hiszpania) został rabin Abu Hussajn-Józef (1031-1066). Był on zwierzchnikiem wszystkich gmin w Andaluzji (Hiszpania). Pełniąc wyniośle urząd ministra zciągnął na siebie nienawiść Berberów, którzy go zabili i razem z nim 1500 rodzin żydowskich Grenady. Było to pierwsze prześladowanie Żydów w Hiszpanii od czasów panowania Islamu.
    W owym czasie w większości muzułmańskich państewek w Hiszpanii, Żydzi zajmowali liczne ważne urzędy państwowe, między innymi sekretarzy, wezyrów i inne. Przykład dworów muzułmańskich oddziaływał na państwa chrześcijańskie. I tam doceniono dobrze wykształconych Żydów i zaczęto powoływać ich na ważne urzędy państwowe. Ich talent, zdolność i wierność przyczyniły się niemało do wzrostu potęgi tych chrześcijańskich krajów Europy.

W latach 1056-1106 w Niemczech panował cesarz Henryk IV. Był on przychylnie usposobiony do Żydów. Żydzi niemieccy mogli nabywać grunty, budynki, ogrody i winnice, oraz posiadali swobodę w handlu. Nadano im osobną jurysdykcję, w której rabini posiadali kompetencje rozstrzygania procesów sądowych pomiędzy Żydami.

W latach 1065-1109 w chrześcijańskim Królestwie Kastylii (północna część Hiszpanii) panował król Alfons VI. Prowadził on walki z Muzułmanami i starał się wyzwolić wszystkie hiszpańskie ziemie.
    Król Alfons VI korzystał z usług żydowskich dyplomatów, powierzając im częste misje dyplomatyczne na dwory mahometańskie w Toledo, Sewilli i Grenadzie. Król wysoko oceniał żydowską biegłość w języku arabskim i znajomość ówczesnych stosunków politycznych. Osobistym doradcą króla był Żyd, Cidellus. Medykiem przybocznym i jednym z dyplomatów był Amram Ben-Izaak Ibn-Szalbib. Żydzi w Królestwie Kastylii cieszyli się swobodami obywatelskimi.
    Postępy oręża chrześcijańskiego i postępujący rozpad muzułmańskich państewek w Hiszpanii, nie nadwyrężył z początku pomyślności Żydów hiszpańskich.

Do XI wieku Żydzi europejscy trudnili się głównie takimi działami gospodarczej działalności, jak dzierżawa i lichwa. Do takich zawodów zepchnęła ich społeczność chrześcijańska, gdyż dla niej takie prace wydawały się "nieczyste" ze względów religijnych. Jednak chrześcijanie dość szybko uświadomili sobie, jak duże zyski czerpią z tej działalności Żydzi, dlatego od XI wieku w Europie mnożą się zakazy ograniczające sfery działalności Żydów.

W latach 1073-1085 głową Kościoła Rzymsko-Katolickiego był papież Grzegorz VII. Rozpoczął on nową papieską politykę rządzenia i wdał się w otwarty spór z cesarzem Henrykiem IV.
    Papież wystąpił z żądaniem przywrócenia w Europie antyżydowskich kodeksów prawnych. Papiescy legaci i interdykty wywoływały w całej chrześcijańskiej Europie ferment i rozłamy.
    Książęta i kler, miasta i wsie włoskie oraz niemieckie, z podpuszczenia papieża, wypowiedziały posłuszeństwo cesarzowi, który wcześniej nadał Żydom korzystne przywileje. W 1077 r. cesarz Henryk IV musiał upokorzyć się przed papieżem we włoskim zamku Canossa (w Toskanii).

W 1078 r. papież Grzegorz VII na soborze rzymskim ogłosił prawo kanoniczne zakazujące Żydom sprawowania jakichkolwiek urzędów. Ta uchwała kanoniczna była wymierzona szczególnie przeciwko królowi Kastylii (w Hiszpanii).
    W 1080 r. papież Grzegorz VII narzucił królowi Kastylii, Alfonsowi, zagranicznych biskupów i wystosował do niego pismo: "Upominamy Waszą Miłość, byś nie pozwolił nadal Żydom panować i przewodzić nad chrześcijanami. Albowiem poddawać chrześcijan władzy i wyrokom żydowskim jest to jedno, co Kościół Boży uciskać, a wywyższać Synagogę szatana."
    Król Kastylii, Alfons, jednak w dalszym ciągu korzystał z usług żydowskich doradców i dyplomatów.

W 1085 r. chrześcijańskie wojska Kastylii zdobyły muzułmańskie miasto Toledo w Hiszpanii.
    Chrześcijaństwo i Islam zbroiły się na ziemi hiszpańskiej do walki na śmierć i życie. Po obydwu stronach służyli władcom i walczyli Żydzi. W samej tylko armii muzułmańskiej służyło około 40 tysięcy Żydów. Miało to rozstrzygnąć o przyszłych losach Żydów w Hiszpanii.
    W owym czasie żydowscy urzędnicy w Hiszpanii na równi z rabinami studiowali Talmud. Wykład Talmudu zerwał wówczas z metodą tradycyjną i oparł się na wynikach samodzielnych i krytycznych poszukiwań.
    Pierwszym wybitnym żydowskim uczonym Zachodu był rabin Izaak Alfasi - Rif (1013-1103). Założył w Lucenie słynną akademię talmudyczną. Jego największym dziełem jest "Księga Praw" (hebr. Sefer Hahalachot), pierwszy podstawowy kodeks żydowskiego prawa. W zakresie biblistyki i języka hebrajskiego działali Mojżesz Ibn-Dżekatilla i Jehuda Ibn-Balam.

W owym czasie z uczelni talmudycznych w Moguncji i Wormacji wyszła pierwsza wielka postać, którą Francja wydała na świat, był to rabin Salomon Icchaki, znany pod imieniem Raszi (1030-1105). Po studiach na niemieckich uczelniach, Raszi osiadł w mieście Troyes, w Szampanii (Francja). Zajmował się tam produkcją wina, ale przede wszystkim prowadził akademię talmudyczną. Talmud nie miał dla niego żadnych tajemnic. Napisał on objaśnienia znacznej części traktatów talmudycznych pod tytułem "Konteros" (Komentarz). Jego zasługi w dziedzinie wykładu Pisma Świętego zjednały mu zaszczyt Parszandata (objaśniacz Zakonu).
    Dzięki Rasziemu i jego akademii talmudycznej w Troyes, Szampania we Francji stała się ojczyzną Talmudu i nadawała w tej dziedzinie ton całej Europie. Talmudystów francuskich poszukiwano we wszystkich gminach i wynagradzano hojnie za wykłady.
    Hiszpania pozostawała nadal krajem klasycznym poezji hebrajskiej, studiów językowych, literalnej egzegezy Pisma Świętego i filozofii.

W 1091 r. Turcy Seldżuccy zdobyli Palestynę. Rozpoczęli oni srogie prześladowania lokalnej społeczności żydowskiej. Fanatyczni Seldżucy, w odróżnieniu od tolerancyjnych Arabów, nie dopuszczali chrześcijańskich pielgrzymek do miejsc świętych w Palestynie, co doprowadziło do licznych zatargów i krwawych walk. Wieści o prześladowaniach i okrucieństwie Turków podsycały nienawiść Europejczyków do muzułmanów. Wywołało to wielkie poruszenie w chrześcijańskiej Europie.

W 1094 r. ogłoszono raporty o prześladowaniach pielgrzymów w ziemi świętej. Pobudziło to do walki zachodnie chrześcijaństwo.

W 1095 r. cesarz Henryk IV wydał korzystne dla Żydów niemieckich artykuły. Nikomu pod groźbą kary nie wolno było zmuszać Żydów do chrztu. W procesie pomiędzy Żydami a chrześcijanami, postępowanie i składanie przysięgi miało odbywać się zgodnie z wymogami prawa żydowskiego.
    W owym czasie, pewien żydowski mistyk niemiecki obliczył, że Mesjasz ukaże się pod koniec 256-tego cyklu księżycowego, czyli pomiędzy rokiem 1096-1104, i zgromadzi rozproszonego Izraela w Ziemi Obiecanej. W ten ruch mesjański zaangażowali się liczni Żydzi francuscy i niemieccy.

Offline

 

#20 2007-12-26 04:59:08

K12G

Szmaragd

Zarejestrowany: 2007-03-29
Posty: 615

Re: Ziemia Obiecana

Część.XVIII.

1095-1333. Wyprawy Krzyżowe.



W 1095 r. na synodzie w Piacenzie papież Urban II podpisał porozumienie z wysłannikami cesarza bizantyńskiego Aleksego Komnena. Papież ogłosił pierwszą krucjatę, zachęcając księży i rycerstwo do udania się do Grobu Pańskiego i odebrania go niewiernym. Później, papież na soborze w Clermont we Francji, wezwał zachodnie chrześcijaństwo do odbicia ziemi świętej od muzułmanów. Zachęcał do zdobycia Świętego Grobu Pana Jezusa w Jerozolimie z rąk niewierzących Mahometan. Obiecywał za to zupełny odpust.
    Rozpoczął się wielki ruch po całym chrześcijaństwie, który trwał blisko 200 lat, wciągając w śmierć miliony ludzi, którzy pod sztandarami Krzyża walczyli bronią cielesną, myśląc, że z Saracenami walczą dla Pana. Połączono to z zapowiedzią odpuszczenia grzechów wezwanie. Te idee znalazły żywy oddźwięk wśród feudalnego rycerstwa.

--------- pierwsza wyprawa krzyżowa ----------

W 1096 r. ruszyła wyprawa chłopska (tzw. "ludowa krucjata") w celu uwolnienia ziemi świętej i grobu świętego spod muzułmanów. Na jej czele szedł kaznodzieja zwany Piotrem Pustelnikiem.
    Pierwsze drużyny krzyżowców zebrały się w północnej Francji, lecz początkowo napaści na Żydów zdarzały się sporadycznie. Musimy jednak pamiętać, że Kościół Rzymsko-Katolicki odpuszczał krzyżowcom wszystkie grzechy, zarówno stare, jak i przyszłe. W takich warunkach, pewien mnich rzucił hasło: "Żydzi ukrzyżowali naszego Zbawiciela, niechże się więc nawrócą do niego lub umrą." Wówczas krzyżowcy w francuskim mieście Rouen zagnali Żydów do kościoła i zmusili do chrztu. Energiczna interwencja francuskich książąt i kleru powstrzymały dalsze incydenty we Francji.
    Pochód około 40 tysięcy krzyżowców z północnej Francji wkroczył do Niemiec. Jako pierwszy, oddział pod wodzą Eilhelma Cieśli przeszedł przez gminy nad Mozelą i Renem, prześladując Żydów. Wielu zostało przemocą zmuszonych do przyjęcia chrztu. Wielu zginęło męczeńsko. Do pogromu doszło w Wormacji, gdzie krzyżowcy zburzyli domy żydowskie, zrabowali ich mienie i spalili znalezione święte księgi. Wielu tamtejszych Żydów wybierało samobójczą śmierć, niż męczeńską. Nieliczni przyjęli chrzest. W samej Wormacji zginęło 800 Żydów.
    Do Moguncji wkroczył oddział krzyżowców pod wodzą hrabiego Emeryka z Leiningen. W pogromie zginęło około 1300 Żydów, a znaczna część miasta spłonęła. Tylko nieliczni Żydzi przyjęli chrzest.
    Do Kolonii wkroczył oddział krzyżowców pod wodzą Wilhelma Cieśli. Zburzyli żydowskie domy, lecz tamtejsi Żydzi zdołali uciec przed pogromem. W następnych dniach krzyżowcy wyłapali większość Żydów w okolicy, mordując wszystkich. Następnie doszło do pogromów Żydów w Czechach.
    Drogę do Ziemi Świętej znaczyły liczne akty gwałtów, określane później w tradycji żydowskiej mianem pierwszego holocaustu.
    Krzyżowców nauczano, by by "świętą wojnę" rozpoczynać od własnego kraju i zniszczenia "wrogów Boga", czyli Żydów. Mord Żydów traktowano jako czyn miły Bogu, gwarantujący odpuszczenie kar za grzechy. Tylko w ciągu pierwszych trzech miesięcy (maj-lipiec 1096 r.) pogromów w niemieckich miastach nad Renem zabito 12 tysięcy Żydów. Ogółem szacuje się, że zgładzono trzecią część ludności żydowskiej Niemiec i północnej Francji. Nieliczni ocaleni przyjęli pozornie chrześcijaństwo.
    Wyprawa była jednak źle zorganizowana i pozbawiona zaopatrzenia, dotarła do Konstantynopola, a następnie została rozbita przez Turków.

W 1096 r. do Polski przybyła pierwsza fala Żydów. Polska ich przyjęła i dała warunki do osiedlenia się. Ta pierwsza fala Żydów, która napłynęła do Polski, uciekała przed pierwszą wyprawą krzyżową.

W 1096 r. wyruszyła także druga fala pierwszej krucjaty na Wschód. Około 40-50 tysięcy francuskiego i włoskiego rycerstwa podążało pod wodzą wybitnych książąt. Z początkiem 1097 r. siły krzyżowców przeprawiły się przez Bosfor i wkroczyły do Azji Mniejszej. Po rozbiciu sił tureckich, zdobyli Edessę, kolonię armeńską na pograniczu Syrii i Mezopotamii. Hrabią Edessy został Baldwin, brat księcia Lotaryngii. W 1098 r. krzyżowcy opanowali stolicę Wschodu Antiochię, której księciem został Boemund z Tarentu.

W 1097 r. cesarz Henryk IV pozwolił ocalałym Żydom niemieckim, którzy zostali zmuszeni do chrztu, aby teraz powrócili do wiary swoich ojców.
    Papież Klemens III (1080-1100) zganił cesarza Henryka IV pisząc do niego: "Słyszeliśmy, że ochrzczonym Żydom pozwolono odpaść od Kościoła. Rzecz to niesłychana i grzeszna, wzywamy przeto Ciebie i wszystkich naszych braci, abyście nie dopuścili pohańbienia sakramentów Kościoła przez Żydów."
    W 1098 r. książę Czech, Wratysław odebrał Żydom czeskim cały majątek i dopiero wtedy pozwolił, aby uciekli do Polski i Węgier.

W 1099 r. krzyżowcy, będący w sile około 15 tysięcy ludzi, zdobyli Jerozolimę. Miasto zostało całkowicie splądrowane, a ludność muzułmańska i żydowska wymordowana (Żydów spalono żywcem w synagodze - 15 lipca 1099 r.).
    Zwycięzcy ustanowili chrześcijańskie Królestwo Jerozolimskie, które obejmowało dawną Fenicję, Syrię i Palestynę. Było to klasyczne państwo feudalne z systemem lennym. Pierwszym jego władcą został Gotfryd de Bouillon. Do obrony całego Królestwa Jerozolimskiego miał on zaledwie 3 tysiące ludzi.
    W następnych latach we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego powstały kolejne księstwa łacińskie.

W 1100 r. z Europy wyruszyła na Wschód druga fala rycerstwa krzyżowego. Siły liczące około 40-50 tys. ludzi wyszły z Francji, Włoch i Niemiec. Podczas ciężkich walk w Azji Mniejszej zginęło ponad trzy czwarte krzyżowców. Ocalałe resztki wzmocniły siły obronne Królestwa Jerozolimskiego.

W 1100 r. władcą Królestwa Jerozolimskiego został jako król, hrabia Edessy, Baldwin I (1100-1118).

W 1103 r. cesarz Henryk IV przerażony skutkami pogromów Żydów niemieckich w Moguncji i Wormacji, kazał książętom i mieszczanom złożyć przysięgę, że w przyszłości zabezpieczą Żydom spokojne istnienie i nie pozwolą ich prześladować.
    W obliczu tych wszystkich cierpień i prześladowań, niemieccy Żydzi przyjęli katolicki obyczaj odwiedzania grobów swoich zmarłych, których nazywali świętymi (Kedoszim) męczennikami. Odprawiano przy tym modlitwy za zmarłymi. Od tych tragicznych wydarzeń pierwszej wyprawy krzyżowej, niemiecki judaizm obumarł i przybrał posępną postać.
    Zbawienną przeciwwagę dla smutku stanowiły studia talmudyczne. W uczelniach panowała radosna praca myślowa. Szkoły stały się całym światem dla nieszczęsnych niedobitków. Izaak Alfassi (zmarł w 1103 r.) i Raszi (zmarł w 1105 r.) pozostawili po sobie liczny zastęp adeptów, którzy rozpowszechnili po świecie głęboką naukę Talmudu.

W XII wieku pojawiły się dwa nowe, mniejsze rejony żydowskiego osadnictwa - południowe Włochy i Jawan w cesarstwie bizantyjskim, oraz drugie miejsce na wschód od rzeki Łaby, w krainie Słowian.

W owym czasie Andaluzję w muzułmańskiej Hiszpanii opanowali Almorawidzi. Sytuacja Żydów pod ich panowaniem nie uległa większej zmianie. Żydzi cieszyli się spokojną egzystencją.
    W latach 1106-1143 w hiszpańskiej Andaluzji panował almorawidzki kalif Alego. Żydzi cieszyli się dużymi swobodami. Niektórzy z nich sprawowali obowiązki poborców pogłównego od ludności żydowskiej i chrześcijańskiej. Wybitni Żydzi zajmowali ważne urzędy na dworze. Przybocznym medykiem kalifa Alego był Żyd, Abu-Ajub Salomon Ibn-Almuallem, który otrzymał tytuł księcia i wezyra. Tytuł wezyra otrzymał również inny żydowski medyk, Abulhassan Abraham Ben-Meir Ibn-Kamnial. Najznakomitsi ówcześni poeci wysławiali szlachetność jego uczuć, jego hojność i zainteresowanie losem współbraci Żydów.
    Wysokie stanowisko na dworze jednego z książąt muzułmańskich w Hiszpanii zajmował żydowski astronom Abraham Ben-Chija Albardżeloni (1065-1136). Był on ministrem policji (Zachib as-Szorta) i nosił tytuł książęcy.

Za czasów królów Ludwika VI (1108-1137) i Ludwika VII (1137-1180) Żydzi we Francji cieszyli się dużymi swobodami. Dostępowali zaszczytów i łaski na dworze. W tak sprzyjających warunkach bogacili się, posiadali domy, grunta i winnice. Połowa ówczesnego Paryża należała do Żydów.
    Francuskie gminy żydowskie miały na czele własnego burmistrza (prevota), któremu przysługiwało prawo obrony interesów członków swojej gminy. Żydowskiego burmistrza wybierała gmina, a zatwierdzał król lub baron, do którego należało dane miasto. W owym czasie wspaniale rozwijała się uczelnia talmudyczna w Troyes (Francja). Studenci operali się głównie na komentarzach Raszego, podanych w postaci prostych dodatków (Tosafot). Właśnie dlatego uczelnia w Troyes została nazwana tosafistyczną. Uzupełniła ona luki pozostawione przez Raszego, oraz sprostowała i rozszerzyła podane przezeń objaśnienia. Główną cechą kierunku tosafistycznego stanowi jego zupełna niezależność od powag i usiłowanie ogarnięcia przedmiotu własnym rozumem. Grono pierwszych tosafistów tworzyli: Meir Ben-Samuel, Jehuda Ben-Natan, Jakub Ben Meir oraz Izaak Ben-Aszer Halevi. Opracowali oni Tosafot (suplementy) tak do Pięcioksiągu, jak do Talmudu.
    W okresie 1100-1160 rozwinęli swoją działalność Józef Karo i Samuel Ben-Meir, którzy obrali drogę odmienną od tosafistów. Uprawiali oni egzegezę, opartą na ścisłych prawidłach gramatyki.

W 1113 r. w Kijowie (Ruś Kijowska) po śmierci księcia Światopełka II wybuchły społeczne niepokoje, które władca skierował przeciwko Żydom. W owym czasie, Żydzi w Kijowie w pełni kontrowali handel solą, przez co stali się niepopularni. Już w tak wczesnych czasach pojawił się powtarzający potem schemat konfliktu.

W 1114 r. w Norwich w Anglii oskarżono Żydów o zamęczenie na śmierć chrześcijańskiego dziecka na wzór męki Chrystusowej. Jest to pierwszy zanotowany przypadek "krwawego oszczerstwa".

W 1119 r. powstał w Jerozolimie francuski zakon rycerski templariuszy dla obrony pielgrzymów w Palestynie i walki z niewiernymi. Templariusze byli zakonnikami przestrzegającymi ścisłej reguły, łączącej w przedziwny sposób ideały życia mniszego i rycerskiego. Razem z zakonem joannitów fortyfikowali oni granice Królestwa Jerozolimskiego i prowadzili nieustanne walki z muzułmanami.

Pierwsza połowa XII wieku wydała wśród żydostwa mnóstwo mężów wybitnych, poetów, filozofów, bystrych talmudystów, których dzieła noszą niemal piętno perfekcji. Wybitni rabini, przeważnie uczniowie Alfassiego, objawiali obok studiów talmudycznych niemałą skłonność do poezji i nauki. Najznakomitszym w tej dobie rabinem był Józef Ibn-Migasz (1077-1141). Zajmował on zaszczytne stanowisko zwierzchnika gminy w Lucenie (Hiszpania).
    W owym czasie Hiszpania została rozdarta na wrogie sobie stronnictwa i znajdowała się w stanie zamieszania. W Andaluzji hiszpańscy Arabowie sprzeciwili się zwycięskim Berberom almorawickim i rozpoczęli z nimi wojnę. W okolicach Grenady chrześcijanie uknuli spisek przeciwko mahometańskim panom i wezwali na pomoc chrześcijańskiego króla Aragonii, Alfonsa. Królestwa Aragonii i Kastylii skłóciły się z sobą. Hrabstwo Portugalii starało się uwolnić spod zwierzchnictwa Leonu. Przymierza zawierano i łamano. Obłuda i zdrada były powszechnym zjawiskiem, a kościelni dostojnicy przechodzili z obozu do obozu.
    W tych ciężkich warunkach, w Hiszpanii rozkwitały studia talmudyczne. Jednocześnie nastąpił zastój w egzegezie Pisma Świętego i uprawie gramatyki hebrajskiej. Natomiast wspaniale rozwijała się poezja. Język hebrajski nabrał takiej giętkości i plastyczności, że małym nakładem talentu można było pisać wiersze i manipulować rymami. Moda układania listów do przyjaciół, którą hiszpańscy Żydzi przejęli od Arabów, uczyniła rymotwórstwo rzeczą codziennej potrzeby. Na wzmiankę zasługują następujący poeci: Salomon Ben-Sakbel, który stworzył nowy rodzaj poezji hebrajskiej, igraszki miłosne. Najpłodniejszym poetą tego okresu był Mojżesz Abu-Harun (1070-1139). Mojżesz Ibn-Ezra wzbudził zdumienie swoją biegłością w języku hebrajskim. Był nadzwyczaj płodny i pisał wielką rozmaitość form poezji, którymi wzbogacił hebrajską poezję. Ułożył piosennik pt. "Sznur pereł" z 1200 wierszami. Oprócz tego napisał 300 utworów okolicznościowych i około 200 modlitw, które w wielu gminach weszły w skład liturgii.
    Gwiazdą tego okresu i jego głównym wyrazicielem był Abul-Hassan Jehuda Ben-Samuel Halevi ze Starej Kastylii w Hiszpanii. Swoją poezją przewyższał wszystkich ówczesnych poetów, a jako myśliciel tworzył nowe idee. Po mistrzowsku opanował język hebrajski oraz formy poezji nowohebrajskiej. Utrzymywał się z praktyki medycznej w Toledo. Zgłębiał nauki przyrodnicze. Halevi wystąpił w obronie judaizmu. Nauczał, że o właściwości żydowskiej wiary stanowią nie powinności moralne i nie wymagania rozumu, lecz prawdziwym rdzeniem judaizmu są obowiązki religijne. W prawach religijnych judaizmu odbija się mądrość ich Twórcy. Halevi pięknymi słowami wyjaśniał znaczenie judaizmu, a jego uczynki i słowa stopiły się w zupełną harmonię.
    Po długim pobycie na uczelni w Toledo (Hiszpania), w 1141 r. Halevi popłynął do Egiptu, a następnie do ziemi ojców Izraela.

W latach 1120-1138 Saraceni podburzyli cały świat muzułmański do zaatakowania i obalenia chrześcijańskiego królestwa w Jerozolimie. Muzułmanie pobili siły krzyżowców pod Antiochią.

Władca Królestwa Jerozolimskiego, Baldwin II, zwrócił się do papieża Kaliksta II i doży weneckiego z apelem o pomoc w utrzymaniu chrześcijańskiego panowania nad Ziemią Świętą. W odpowiedzi silna flota wenecka rozbiła muzułmańską flotę egipską pod Askelonem i następnie pomogła w zdobywaniu Tyru.

W latach 1136-1160 w Kalifacie Bagdadzkim panował kalif Mohammed Almuktafi. Udzielił on Żydowi Salomonowi tytułu egzylarchy i ustanowił go książęciem nad wszystkimi Żydami kalifatu. Każdy Żyd od Persji po Indie był zobowiązany do płacenia pogłównego na rzecz egzylarchy.
    W stolicy kalifatu, w Bagdadzie, żyło wówczas 1000 rodzin żydowskich. W XII wieku, podróżnik Beniamin z Tudeli, w Bagdadzie naliczył 40 tys. Żydów, 4 synagogi i akademię rabiniczną. W Mosulu żyło około 7000 rodzin żydowskich.
    Na wschód od Tabaristanu, na płaskowyżu pod Niszaburem, żył niezależny i wojowniczy szczep żydowski. Trudnili się oni hodowlą bydła, a jednocześnie byli wspaniałymi wojownikami.
Dalej na wschód istniały gminy w Chiwie (8000 rodzin) i Samarkandzie (50 tys. Żydów).
    W owym czasie, na wyspie Cejlon żyło 23 tys. Żydów. Król tej wyspy miał szesnastu wezyrów, w tym czterech żydowskich. Aden, port stanowiący klucz Morza Arabskiego i Oceanu Indyjskiego, posiadał liczną gminę żydowską, która wybudowała sobie warownię i zajmowała się handlem pomiędzy Egiptem, Persją i Indiami. Obszar działalności kupców żydowskich rozciągał się od Hiszpanii i Maroka po Indie i Chiny, a skupiska Żydów pojawiały się głównie wzdłuż szlaków handlowych.
    W Arabii odrodziły się dawne gminy żydowskie. Powstały liczne gminy w Jemenie. W północnej Arabii Żydzi tworzyli specyficzne szczepy, trudniące się hodowlą bydła, rolą i handlem. Jedna taka grupa mieszkała w Tajmie i miała własnego księcia Chanana. Druga grupa zamieszkiwała okolicę Talmasu pod wodzą księcia Salomona. Trzecie grupa usadowiła się w Chajbarze, w liczbie 50 tys. osób. Duże skupiska Żydów powstały również w arabskich miastach Wasit (10 tys.), Kufa (7 tys.) i Basra (2 tys.).
    Gminy żydowskie w Egipcie posiadały własnego, uznanego przez kalifa zwierzchnika, który pełnił funkcje duchowe i sędziowskie, i tytułował się nagidem. Przysługiwało mu prawo mianowania rabinów i karania winowajców. W Kairze żyło 2 tys. rodzin (około 7 tys. osób), natomiast w Aleksandrii żyło 3 tys. rodzin.

W 1144 r. muzułmanie zajęli hrabstwo Edessy, co odbiło się szerokim echem w całej Europie. Król jerozolimski ponownie zwrócił się do papieża z prośbą o pomoc.

Gdy upadła Edessa, rozpoczęto głosić potrzebę drugiej krucjaty. W Niemczech i we Francji znowu podburzano przeciwko Żydom krwiożerczy fanatyzm ludu.

W 1146 r. papież Eugeniusz III (1145-1153) wydał bullę, zwalniającą wszystkich uczestników świętej wojny od płacenia procentu wierzycielom żydowskim. W rzeczywistości było to zamaskowane odpuszczenie wszystkich długów żydowskich.
    We Francji, na mocy papieskiej bulli i królewskiego uprawomocnienia, ograbiono żydowskich bogaczy. Jednakże do wybuchu krwawych prześladowań nie dopuścił król, rozsądni ministrowie i pobożny opat Bernard.
    W Niemczech, mieszczaństwo miast nad Renem, zostało podburzone przez fanatycznego mnicha Rudolfa. Głosił on, że krucjata powinna rozpocząć się od Żydów. Już w sierpniu rozpoczęły się krwawe prześladowania.
    Wypadki te zmusiły niemieckich Żydów do szukania opieki. Zapłacili znaczne sumy książętom za udzielenie schronienia w zamkach i twierdzach. Kardynał-biskup Arnold oddał Żydom zamek Wolkenburg pod Koenigswinterem i pozwolił im się bronić w razie potrzeby. Wolkenburg stał się schronieniem dla wielu żydowskich gmin z terenu Niemiec. Poza murami twierdz na Żydów czekały przymusowe chrzty, grabieże i męczeńska śmierć.
    Cesarz Konrad (1137-1152) udzielił Żydom schronienia w Norymberdze i kilku innych warowniach. Od tego momentu Żydzi niemieccy uważali cesarza za swego patrona i on sam uważając się za takiego, zażądał od nich opłacania ekwiwalentu. Dzięki temu Żydzi w Cesarstwie Rzymskim narodu niemieckiego stali się stałymi klientami skarbu (Kammerknechte) państwa. Początkowo oznaczało to ich nietykalność jako sług cesarskich. Jednakże z czasem zepchnięto ich na same dno społeczeństwa i przywiązano jak niewolników do ziemi. Do końca XVIII wieku Żydzi niemieccy odgrywali już rolę parjasów.

W 1146 r. fanatyczny kalif Abdulmumen zniósł na północy Afryki tolerancję dla Żydów i chrześcijan. Wszyscy Żydzi stanęli przed dramatycznym wyborem: przyjęcie Islamu albo emigracja, w przeciwnym razie śmierć. Wyznaczono Żydom termin, do którego musieli sprzedać swoje grunty i posiadłości, a następnie wyemigrować. Bardzo wielu Żydów wywędrowało wówczas do chrześcijańskiej części Hiszpanii, Włoch i do innych krajów. Jednakże większość pozostała i pozornie przyjęła Islam. W całym państwie Almohadów (od gór Atlasu po granicę Egiptu) zburzono kościoły i synagogi.

W lutym 1147 r. znaleziono pod Wircburgiem (Niemcy) ciało zabitego chłopca chrześcijańskiego. Krzyżowcy oskarżyli o zbrodnię Żydów. W pogromie zginęło ponad 20 osób, w tym rabin Izaak Ben-Eljakim.

W 1147 r. do Polski przybyła druga fala Żydów. Uciekali oni przed prześladowaniami drugiej wyprawy krzyżowej w Europie Zachodniej.
    W owym czasie ludność żydowska w Europie miała charakter odrębnego stanu społecznego. Uważano ich za sługi skarbu (servi camerae), co wpłynęło na wyodrębnienie się zwyczaju bezpośredniego podlegania Żydów monarsze. Formuła ta znalazła wyraz w przywileju Fryderyka I Barbarossy dla ludności żydowskiej z 1157 r. i stała się normą obowiązującą w Niemczech, a także poza ich granicami.

Offline

 

#21 2007-12-26 05:00:29

K12G

Szmaragd

Zarejestrowany: 2007-03-29
Posty: 615

Re: Ziemia Obiecana

Część.XIX.

--------- druga wyprawa krzyżowa ----------

Pod koniec 1147 r. z Francji i Niemiec wyruszyła przeciwko muzułmanom druga wyprawa krzyżowa prowadzona przez króla francuskiego Ludwika VII i cesarza Niemiec Konrada III. Maruderzy bezkarnie rzucili się na Żydów. Doszło do krwawych pogromów w Carentonie, Clairvaux, Ramer i Sully we Francji.
    Podczas przemarszu krzyżowców przez Czechy, w pogromach zginęło 150 Żydów.
    Po ciężkich walkach w Azji Mniejszej, do Palestyny dotarły tylko niedobitki rycerstwa. W 1148 r. krzyżowcy bezskutecznie próbowali zdobyć Damaszek, skąd Turcy zagrażali Jerozolimie. Druga krucjata zakończyła się całkowitym niepowodzeniem. W wyniku niepowodzenia tej wyprawy przygasł w Europie na dłuższy czas ruch krucjatowy.

W 1149 r. fanatyczny kalif Abdulmumem podporządkował sobie całą muzułmańską Hiszpanię. Wówczas Żydzi hiszpańscy stanęli przed wyborem pomiędzy przyjęciem Islamu lub emigracją, w przeciwnym razie czekała na nich śmierć. Większość wyemigrowała do chrześcijańskiej części Hiszpanii, a pozostali pozornie przyjęli Islam. Na południu Hiszpanii zburzono synagogi i zamknięto wspaniałe uczelnie w Sewilli i Lucenie.
    Chrześcijańska Kastylia w Hiszpanii (król Alfons VII Raimundez 1126-1157) udzieliła uciekającym Żydom schronienia. W owym czasie ulubieńcem króla był Jehuda Ibn-Ezra, który swoje bogactwo i wielkie wpływy na dworze obrócił na pomaganie żydowskim rodakom. Jehuda był marszałkiem nadwornym w Toledo, znajdowała się tam również najliczniejsza gmina żydowska.
    Od tej pory chrześcijańska Hiszpania (Kastylia i Aragonia) stały się ogniskiem umysłowości żydowskiej. Abraham Ibn-Daud (1110-1180) zajął się medycyną i hiszpańską historią. Napisał filozoficzne dzieło "Wzniosła wiara". W historycznym opracowaniu "Seria tradycji" (1161 r.) przedstawił kolejnych przedstawicieli doby talmudycznej, gaońskiej i rabinicznej.
    Abraham Ben-Meir Ibn-Ezra z Toledo (1088-1167) posługiwał się różnymi formami poezji. Zajął on pierwsze miejsce jako gruntowny i pełen taktu objaśniacz Pisma Świętego, które traktował na podstawie analizy gramatycznej. Napisał komentarz do Pięcioksiągu. Rabin Ibn-Ezra po długim pobycie w Toledo, udał się w podróż przez północną Afrykę, Egipt, Palestynę, Babilonię, Włochy, Francję do Brytanii. We wszystkich tych miejscach nauczał i wykładał Zakon.
    W tym czasie we Francji działał rabin Jakub Ben Meir, znany jako Rabbenu Tam z Rameru. Doszedł on do takiej biegłości w wykładni Talmudu, że zaćmił wszystkich ówczesnych. Łącząc jasność myśli z bystrym rozumem, został głównym założycielem uczelni tosafistów w Ramer (Francja). Cieszył się on powszechnym uznaniem i szacunkiem.
    Przy uczelni w Ramer pojawił się po raz pierwszy w dziejach potalmudycznych synod rabinów, który zebrał się przy rabinie Tam aby rozstrzygnąć różne ważne kwestie religijno-prawne. Od tego momentu, podobne synody rabinów zbierały się podczas miejskich jarmarków. Uchwały synodów dotyczyły kwestii religijnych, moralnych i gminnych.
    Około 1150 r. zebrał się wielki synod 150 francuskich rabinów z Troyes, Auxerre, Reims, Paryża, Sens, Drome, Lyonu, Carpentras, Normandii, Akwitanii, Andegawii, Piktawii i Lotaryngii. Na czele synodu stanął rabin Jakub Ben Meir z akademii w Ramer. Ze względu na niebezpieczeństwo prześladowań uchwalono, aby żaden Żyd nie nabywał krucyfiksów, osprzetów kościelnych i tym podobnych rzeczy. Nikomu nie wolno było ubiegać się u władz państwowych urzędu przełożonego gminy, który miał być wybierany większością głosów członków gminy. Żaden Żyd nie powinien pozywać współwyznawcę przed sądy krajowe. Uchwalono także wiele innych ważnych decyzji, których przestrzeganie nakazane było pod groźbą klątwy.

W latach 1154-1172 odbyła się wielka podróż Benjamina z Tudeli (Hiszpania). Ten wielki żydowski podróżnik i historyk odwiedził kraje nad Morzem Śródziemnym, Bliski Wschód, Indie, Cejlon oraz Chiny. Pozostawił liczne opisy żydowskich społeczności.

W latach 1159-1181 głową Kościoła Rzymsko-Katolickiego był papież Aleksander III. Sprzyjał on Żydom we Włoszech. Jego podskarbim był Jechiel Ben-Abraham. W owym czasie we Włoszech szanowano Żydów i nie obciążano ich żadnymi specjalnymi podatkami.

W chrześcijańskim Królestwie Jerozolimskim żyło około 1000 żydowskich rodzin. W Aszkelonie żyło 300 Żydów. W 1160 r. słynny podróżnik Benjamin z Tudela (Żyd z Hiszpanii) w czasie pobytu w Jerozolimie doliczył się zaledwie dwunastu Żydów. Inne źródła podają około 300 żydowskich mieszkańców Jerozolimy, którzy trudnili się przeważnie farbiarstwem.

W 1160 r. Dawid Alroy ogłosił się w Persji Mesjaszem. Jego zwolennicy szykowali się do powrotu do Jerozolimy. Ten fałszywy Mesjasz został zabity podczas bitwy przez żołnierzy gubernatora.

W latach 1162-1196 w Królestwie Aragonii (Hiszpania) panował król Alfons. Pod jego rządami Żydzi mogli spokojnie się rozwijać. Zajmowali się pisarstwem i filozofią. Za ognisko żydostwa w północnej Hiszpanii uchodziła wówczas Barcelona, o której mówiono "gmina książąt i magnatów". Na czele tej gminy stanął Szeszet Benvieniste, medyk i filozof biegły w Talmudzie. Służył on królowi aragońskiemu w dyplomacji. Swoim wielkim bogactwem i wpływami na dworze wspierał żydowskich poetów i filozofów. Najbliższym mu powagą był Samuel Ibn-Chasdaj Halevi (1165-1216), poeta i tłumacz dzieł filozoficznych.

W 1163 r. Benjamin z Tudela opisał społeczność żydowską Bagdadu, liczącą 40 tys. osób, z 28 synagogami oraz 10 akademiami talmudycznymi.

Papieskie wezwania o podjęcie nowej wyprawy krzyżowej, ponawiane w latach 1157, 1165, 1169, 1173, 1181 i 1184, nie spotkały się ze szczególnie żywym przyjęciem, chociaż w dalszym ciągu wyruszały na Wschód nowe, niewielkie wyprawy, przynoszące wzmocnienie Królestwu Jerozolimskiemu.

W owym czasie Żydzi hiszpańscy wiedli jeszcze prym w oświecie. Żydzi mieszkali we wszystkich pięciu królestwach chrześcijańskich w Hiszpanii - Kastylii, Leon, Aragonia, Portugalia i Nawarra. W stolicy Kastylii, w Toledo, żyło 12 tysięcy Żydów, w tym bardzo wielu możnych i wykształconych. Posiadali oni kilka wspaniałych synagog.
    W południowej Hiszpanii (muzułmańskiej) prawie wcale nie było Żydów, a co co tam pozostali, przyjęli Islam. Dawne siedziby uczelni były zniszczone: Kordowa, Sewilla, Grenada i Lucena.
    W latach 1166-1214 w Królestwie Kastylii (Hiszpania) panował król Alfons VIII Szlachetny. Powoływał on uzdolnionych Żydów na urzędy państwowe. Za księcia został uznany Józef Ben-Salomon Ibn-Szoszan. Wielkimi zaszczytami na dworze cieszył się Abraham Ibn-Alfachar, władający znakomicie poezją. Gmina w Toeldo szczyciła się wspaniałym dziejopisarzem i filozofem Abrahamem Ibn-Daudem.

Na południu Francji, w Prowansji i Langwedocji kwitły liczne gminy żydowskie. Między gminami panowała solidarność. Ich powszechna zamożność płynęła z rolnictwa i handlu pomiędzy Hiszpanią, Włochami, Anglią, Egiptem i Wschodem. Główną gminą była Narbona, licząca około 300 Żydów. Rektorem wybitnej uczelni w Narbona był rabin Abraham Ben-Izaak( zmarły w 1178 r.), wybitny talmudysta. W Narbonie działał również rabin Józef Ben-Izaak Kimchi, który napisał komentarz do Pisma Świętego i uprawiał poezję liturgiczną.
    W mniej korzystnym położeniu była gmina w Beziers. Tamtejsi Żydzi musieli rokrocznie opłacać okup księdzu, w wysokości 4.000 funtów srebra. W zamian, ksiądz nie podburzał w Wielkanoc pospólstwa przeciwko Żydom.
    W pobliskim mieście handlowym Montpellier (stolica południowej Francji) istniała bogata gmina żydowska, słynna ze swojej akademii medycznej i panującej wolności nauczania. Obok Montpellier znajduje się miasto Lunel, w którym była gmina licząca 300 Żydów (największa po Narbonie społeczność żydowska w Prowansji). Uczelnia talmudtyczna w Lunel współzawodniczyła z uczelnią w Narbonie. Na czele gminy stał rabin Meszullam Ben-Jakub (zmarł w 1170 r.), uczony talmudysta i wielki bogacz. W Lunel przeważał kierunek naukowy. Jonatan Ben-Dwid Kohen był wielkim autorytetem talmudycznym i jako pierwszy rozpoczął walkę aby nauka mogła prawnie istnieć w pośrodku judaizmu. Jehuda Ben-Saul Ibn-Tibbon (1120-1190) zajmował się praktyką medyczną w Lunel, a równocześnie tłumaczył z języka arabskiego na hebrajski "Obowiązki serca" Bachji, "Naukę moralną" i "Sznury pereł" Ibn-Gabirola, "Kozari" Haleviego i inne dzieła.
    W pobliskiej gminie w Posquieres żyło wówczas 40 Żydów. W tej małej gminie narodził się jeden z najznakomitszych talmudystów, rabin Abraham Ben-Dawid (1125-1198). Był on bardzo dobrze wykształcony, a będąc bogatym człowiekiem założył własną uczelnię talmudyczną. W Bourg de St. Gilles mieszkało 100 Żydów.

W 1171 r. we francuskim mieście Blois fałszywie oskarżono Żydów o ukrzyżowanie w święto Paschy chrześcijańskiego chłopca, którego później wrzucono do rzeki Loiry. Wszystkich Żydów osadzono w więzieniu i zmuszano do przyjęcia chrztu. Opornych zaprowadzono do drewnianej wieży i spalono żywcem (34 mężczyzn i 17 kobiet).
    W owych czasach Żydzi w Europie musieli walczyć z licznymi niedorzecznymi przesądami rozpowszechnianymi przez agresywne kazania księży i zakonników. Generalnie rzecz biorąc polityka chrześcijańska zakładała izolację i podporządkowanie Żydów.

W 1174 r. królem jerozolimskim został Baldwin IV (1174-1185). Był on chory na trąd. Władzę regenta - w imieniu młodego trzynastoletniego króla do czasu uzyskania przez niego pełnoletności - sprawował przez trzy lata jego kuzyn. Wówczas w Królestwie Jerozolimskim rozpoczęły się walki stronnictw o przejęcie władzy nad Królestwem.

W latach 1179-1180 głową Kościoła Rzymsko-Katolickiego był papież Innocenty III. Oświadczył on, że "Papież zajmuje miejsce prawdziwego Boga", a prawo kanoniczne komentując słowa papieża stwierdziło: papież - "nasz Pan Bóg". Papież Innocenty III wykazał dużą gorliwość w głoszeniu nowej wyprawy krzyżowej.
    W owym czasie katolicki kaznodzieja Fulkon podburzał francuski lud przeciwko Żydom. Głosił on, że dłużnik chrześcijański ruszając na świętą wojnę, pozbywa się zobowiązań względem wierzycieli żydowskich.

W 1179 r. na synodzie laterańskim papież Aleksander III okazał swoją przychylność dla Żydów, nie zezwalając na uchwalenie przez kler prześladowczych ustaw. Synod podkreślił, że nie należy zmuszać Żydów do chrztu i wymierzać im kary bez sądowego orzeczenia winy.
    Na południu Włoch, w Neapolu i na wyspie Sycylii, pod panowaniem Normandów, Żydzi cieszyli się wolnością i mogli być sądzeni według własnego prawa.

W Cesarstwie Bizantyńskim przez cały czas źle traktowano Żydów, pozbawiając ich wszelkich praw obywatelskich. Na terytorium greckim istaniły gminy w Tescalii, Macedonii i Tracji, a do największego rozkwitu doszły gminy w Tebach (2000 rodzin) i Konstantynopolu (2000 rodzin i 500 karaitów). Żydzi tebańscy byli najlepszymi w Grecji producentami jedwabiu i purpury.

Najwybitniejszym żydowskim uczonym epoki Średniowiecza był rabin Mosze ben-Majmon - Rambam (Majmonides) (1135-1204). Od 1165 roku przebywał na dworze sułtana w Fostacie (Egipt), gdzie był lekarzem i duchowym przywódcą miejscowej społeczności żydowskiej. W 1168 r. wydał komentarz do Miszny w języku arabskim "Oświetlenie" (arab. "Sirdż"). Majmonides doszedł do podania trzynastu artykułów wiary judaizmu. Jakkolwiek te artykuły wiary opierają się na badaniach, to jednak, zdaniem Mojmonidesa, ten tylko mógł uchodzić za prawdziwego Izraelitę, kto je wszystkie uznał za prawdziwe. Ktoby zaprzeczył jednemu z nich, przestawał już należeć do judaizmu. W 1180 r. ukończył nowy kodeks religijny prawa, zwany "Powtórzona Tora" (hebr. "Miszna Tora"). Celem tego wielkiego dzieła było uproszczenie nauki całego judaizmu - biblijnego i talmudycznego. Tym kodeksem prawa, Majmonides oddziaływał na cały świat żydowski, pobudzając Żydów do działania i wewnętrznej przemiany. W przeciągu 10 lat dzieło to rozprowadzono po licznych krajach. Nie tylko je czytano, lecz podniesiono do znaczenia podstawowej księgi religijnej. Mojmonidesa okrzyknięto "sztandarem rabinów" i "oświecicielem oczu Izraela". Uznano go za najwyższy autorytet społeczności żydowskiej. W 1190 r. Majmonides ukończył traktat filozoficzno-religijny "Przewodnik dla błądzących" (hebr. "More Newuchim"). Dzieło to stanowi punkt kulminacyjny geniuszu Majmonidesa.
    Poglądy Majmonidesa wywołały sprzeciw ze strony ortodoksyjnych rabinów i spór ciągnący się ponad sto lat pomiędzy zwolennikami a przeciwnikami jego poglądów.

W 1180 r. podburzony tłum zabił w Toledo (Kastylia w Hiszpanii) żydowską kochankę króla Alfonsa VIII. Podczas rozruchów zginął wówczas Abraham Ibn-Daud.

W latach 1180-1223 we Francji panował król Filip II August. August dążył do zjednoczenia pod swą władzą ziem francuskich, a do tego były potrzebne pieniądze i wojsko. Z tego powodu August zmienił swoje nastawienie względem Żydów.
    W 1180 r. król Francji August nakazał aresztować wszystkich Żydów w swoim państwie i wtrąził ich do więzienia. Dopiero po złożeniu okupu w wysokości 1.500 marek srebra zwrócono im wolność. Następnie król August unieważnił wszystkie chrześcijańskie długi zaciągnięte u Żydów, nakazując jednak dłużnikom wpłacenie piątej części należności do skarbca królewskiego.
    W 1181 r. król Francji August nakazał edyktem wszystkim Żydom opuścić terytorium Francji. Pozwolono im sprzedać ruchomości, natomiast grunty, budynki i winnice przeszły na własność króla. Opuszczone synagogi przemieniono w kościoła. Zamknięto akademię w Paryżu.
    Na szczęście własnością króla francuskiego były niewielkie terytoria rozrzucone po całej Francji, a wasalowi nie słuchali woli króla. Żydzi opuścili prowincję królewską i przenieśli się do innych francuskich prowincji.

W 1181 r. książę Antiochii, Renald, samowolnie zerwał zawieszenie broni z muzułmańskim sułtanem Saladynem. W 1182 r. Renald wysłał swoją flotę drogą lądową do Zatoki Akabe, skąd rozpoczęła ona działania wojenne na Morzu Czerwonym. Między innymi napadnięto na samo serce Islamu, na Mekkę. Wywołało to natychmiastową reakcję świata muzułmańskiego, który zjednoczył się pod wodzą sułtana Saladyna.

W 1185 r. królem jerozolimskim został Gwidon. Sułtan Saladyn zażądał od niego wypłacenia odszkodowania i zwrotu łupów zagrabionych przez Renalda. Wobec jego odmowy, muzułmanie rozpoczęli wojnę, w której krzyżowcy ponieśli druzgocącą klęskę (1187 r.) tracąc prawie 15 tys. ludzi.
    W 1187 r. Turcy na czele z sułtanem Saladynem zajęli Tyberiadę, Akko, Jaffę i wkroczyli do Jerozolimy. Saladyn (1171-1193) utworzył wielkie państwo tureckie z ośrodkiem w Egipcie, obejmujące część Syrii i Mezopotamii. Dążył do zlikwidowania Królestwa Jerozolimskiego.
    Przychylny Saladyn zezwolił Żydom na zamieszkanie w Jerozolimie.

W 1188 r. król Francji August wszczął nowe prześladowania Żydów. Z powodu błahego zajścia w Bray (Szampania) postawiono tamtejszym Żydom alternatywę pomiędzy śmiercią a chrztem. Blisko 100 Żydów spalono żywcem na stosie.

W latach 1189-1199 w Anglii panował król Ryszard Lwie Serce.
    Podczas jego koronacji (1189 r.) nie wpuszczono na uroczystość delegacji Żydów londyńskich. Tłum odczytał to jako zgodę królewską na zorganizowanie pogromu w Londynie. Podczas zamieszek zburzono synagogi i spalono żydowską część miasta. Wielu Żydów zginęło śmiercią męczeńską, a tylko jeden przyjął chrzest.

Offline

 

#22 2007-12-26 05:02:13

K12G

Szmaragd

Zarejestrowany: 2007-03-29
Posty: 615

Re: Ziemia Obiecana

Część.XX.

--------- trzecia wyprawa krzyżowa ----------

W 1189 r. wyruszyła z Europy na Wschód trzecia wyprawa krzyżowa. Była to najliczniejsza z wszystkich zachodnich armii, jaka wyruszyła przeciwko muzułmanom. Na czele krzyżowców podążali cesarz niemiecki Fryderyk I Barbarossa, król francuski Filip II August i król angielski Ryszard Lwie Serce. Wojska niemieckie utknęły w Azji Mniejszej, a po utonięciu cesarza w jednej z rzek syryjskich, wróciły do Europy.

Gdy król Anglii, Ryszard Lwie Serce, wyruszył na wyprawę krzyżową, w całej Anglii wybuchły pogromy Żydów. Do mordów doszło w Lynn i Norwich. W Yorku oblężono zamek dwóch żydowskich książąt, Joceusa i Benedykta. Oblężeni Żydzi wybrali śmierć samobójczą niż męczeńską. Zginęło wówczas 500 Żydów. Z gminy York nikt nie ocalał. W St. Edmunt zabito 57 Żydów. Do pogromów dochodziło we wszystkich angielskich miastach.

Siły angielskie i francuskie w 1191 r. zdobyły twierdzę Akko. Królem odbudowywanego Królestwa Jerozolimskiego ponownie został Gwidon. W toku dalszych działań krzyżowcy zajęli Jaffę i Askelon, który został całkowicie zniszczony. Najistotniejszym sukcesem było zawarcie korzystnego pokoju w 1192 r. z sułtanem Saladynem, dającym swobodny dostęp chrześcijanom do miejsc świętych w Jerozolimie, Betlejem i Nazarecie.

W 1190 r. w Syrii powstało niemieckie bractwo szpitalne, przekształcone w 1198 r. w zakon rycerski Najświętszej Marii Panny (Krzyżacy).

Około 1193 r. hiszpańscy Żydzi wsparli finansowo wyprawę króla Kastylii przeciwko muzułmanom, jednakże bitwa pod Alarcos (1195 r.) skończyła się klęską. Kastylia została spustoszona przez muzułmańskie oddziały. W obronie stolicy Kastylii, miasta Toledo, aktywnie uczestniczyli Żydzi.

W 1197 r. krzyżowcy zdobyli Sydon i Bejrut.

W latach 1198-1216 głową Kościoła Rzymsko-Katolickiego był papież Innocenty III. Był on inicjatorem tyranii Kościoła nad książętami i ludami.

W 1198 r. wielu francuskich baronów wykorzystało chrześcijańską nagonkę na Żydów i doszczętnie ich złupili, zmuszając do opuszczenia swoich prowincji. Majątek żydowski przechodził na własność pana kraju.
    Niespodziewanie schronienie dla Żydów zaoferował na swoich ziemiach król Francji, Filip August.

W latach 1199-1216 w Anglii panował król Jan bez Ziemi. Był to nieudolny i lekkomyślny władca, który swoim brutalnym postępowaniem zmobilizował przeciw sobie baronów, rycerstwo i mieszczaństwo. Prowadząc wewnętrzne walki, król potrzebował dużo środków finansowych i nie gardził żadnym środkiem, byle tylko wycisnąć z Żydów angielskich jak najwięcej złota. Baronowie nienawidzili króla, natomiast w Żydach widzieli źródło jego bogactwa. Dodatkowo kardynał Stefan Langton, arcybiskup Canterbury, przeszczepił do Anglii prześladowczego ducha Kościoła.

W 1199 r. w całej chrześcijańskiej Europie na porządku dziennym były pogromy Żydów, przymusowe chrzty, grabieże i zabójstwa.
    W 1199 r. przerażeni Żydzi zwrócili się do papieża Innocentego III z prośbą, by powstrzymał gwałty na ludności żydowskiej.
    W 1199 r. papież Innocenty III oświadczył, że nie wolno zmuszać Żydów do chrztu, ograbiać ich bez wyroku sądowego, ranić lub zabijać, zakłócać spokoju w czasie świąt żydowskich i bezcześcić cmentarzy. Do tego stopnia zwyrodniał Kościół Rzymsko-Katolicki, że aż trzeba było wydawać takie ustawy w obronie praw Żydów.

--------- czwarta wyprawa krzyżowa ----------

W 1202 r. wyruszyła z Wenecji na Wschód czwarta wyprawa krzyżowa. Potężna flotylla krzyżowców liczyła 200 okrętów, w tym 60 galer. Dzięki przebiegłości Wenecjan, krucjata skierowała się przeciwko Konstantynopolowi, który został zdobyty w 1204r. dając początek rządów łacienników w tym regionie. Krzyżowcy nazwali swoje cesarstwo Romanią.

Po 1204 r., gdy zmarł Majmonides, społeczność żydowska w Europie i Azji rozpadła się na dwa zwalczające się stronnictwa: majmonisów i antymajmonisów. Ci ostatni otwarcie potępili nauki Majmonidesa i zawierające je pisma. Dla ortodoksów talmudycznych nauki Majmonidesa były prawdziwą herezją. Obserwowali oni z trwogą rozwój nowej filozofii i obawiali się zagłady judaizmu.
    W czasie tych wielkich sporów, w łonie judaizmu pojawiła się nowa nauka religijno-filozoficzna, która podawała się za mądrość odwieczną i żydowską, lecz w rzeczywistości taką nie była. Ta nowa tajemna nauka zwała się Kabałą (tradycją). Jej pierwszy początek zaistniał w XIII wieku. Jednym z jej twórców był hiszpański rabin Izaak Ślepy (pisał w latach 1190-1210). Za nowy artykuł wiary żydowskiej przyjął wędrówkę dusz. Kabalistyka jest zasadniczo połączeniem gnostycyzmu z ascetyzmem i zawiera w sobie liczne pierwiastki magiczne. Systematyką nauk Kabały zajęli się uczniowie Izaaka Ślepego: Azriel i Ezra z Gerony. Powstała pierwsza księga mistyczna "Blask" ("Bahir"). Hiszpańscy kabaliści twierdzili, że pochodzi ona z czasów starożytnych.
    W ten sposób rozłam wewnętrzny w pośrodku Żydów pogłębił się jeszcze bardziej. Istniały teraz trzy zwalczające się stronnictwa: kabalistów, prawowiernych talmudystów i zwolenników filozofii (majmoniści).

W 1205 r. papież Innocenty III zarzucił judofilstwo królowi francuskiemu Filipowi Augustowi. Papież zganił króla Francji za to, że zanadto pofolgował Żydom. Francuscy Żydzi ośmielali się pokazywać publicznie na uliach w Wielkanoc, a gmina w Sens wybudowała nową synagogę. Papież powtórzył przy tej okazji oszczerstwo, jakoby Żydzi dopuszczali się na chrześcijanach skrytobójstw.
    W 1205 r. papież Innocenty III wystosował podobne list do króla Kastylii, Alfonsa Szlachetnego. Zagroził przy tym dumnemu królowi hiszpańskiemu cenzurą kościelną, gdyby nadal trwał w popieraniu Żydów.

W 1207 r. papież Innocenty III nakazał, aby w chrześcijańskiej Europie Żydzi płacili Kościołowi dziesięcinę z gruntów nabytych od chrześcijan. Papież zagroził również klątwą wszystkim chrześcijanom, którzyby utrzymywali jakiekolwiek stosunki z Żydami.

W owym czasie grupa pobożnych i moralnych chrześcijan przeciwstawiła się wszechwładzy papieskiej. Zostali oni nazwani Albigensami. Działali głównie na południu Francji. Uzyskali oni polityczne wsparcie hrabiego Raymunda VI z Tuluzy. Był on przychylnie nastawiony do Żydów i powoływał ich na urzędy państwowe.

W latach 1208-1229 trwała wyprawa krzyżowa przeciw Albigensom. Hrabia Raymund został zmuszony do zaparcia się swojej wiary i usunięcia wszystkich żydowskich urzędników w swoim kraju. Równocześnie armia krzyżowców uderzyła na południe Francji, mordując Albigensów i Żydów na równi. Podczas szturmu miasta Beziers (1209 r.) zabito 20 tys. ludzi, w tym 200 Żydów. Rok wyprawy krzyżowej przeciw Albigensom nazwali Żydzi "rokiem żałoby".
    W 1209 r. Kościół Rzymsko-Katolicki narzucił swoją wolę całej Francji. Synod paryski zakazał czytania wszelkich dzieł filozoficznych. W ten sposób zgasło ostatnie światło nauki w chrześcijańskiej Europie.
    Konsylium synodu w Awinionie uchwaliło, aby wszyscy francuscy baronowie złożyli przysięgę, że nie będą powierzali w swoich prowincjach Żydom żadnych urzędów oraz zabronią im utrzymywania służby chrześcijańskiej.

W 1211 r. ponad 300 rabinów z Francji i Anglii uciekło przed powszechną nienawiścią i wywędrowało do Palestyny. Pobudowali synagogi i szkoły, oraz przeszczepili na Wschód subtelną metodę tosafistów.

W 1211 r. w wielkim zagrożeni muzułmańskim znalazła się chrześcijańska Kastylia (północna Hiszpania). Król kastylski Alfons Szlachetny zwrócił się do papieża Innocentego III z prośbą o ogłoszenie powszechnej krucjaty przeciwko muzułmanom w Hiszpanii.
    W 1212 r. do chrześcijańskiej północnej Hiszpanii przybyli pierwsi krzyżowcy. Doszło do pogromu Żydów w Toledo.

W 1212 r. z Francji i Niemiec wyruszyła na Wschód wyprawa krzyżowa dzieci. Nieuczciwi kaznodzieje nauczali, że tylko dzieci czystego serca mogą odzyskać panowanie chrześcijaństwa nad Ziemią Świętą. Dzieci zostały przewiezione do Egiptu i sprzedane w niewolę.

W latach 1212-1250 w Świętym Cesarstwie Rzymskim narodu niemieckiego panował cesarz i król sycylijski Fryderyk II Hohensztauf. W swojej sycylijskiej stolicy, Palermo, zamknął Żydów w wydzielonej dzielnicy oddzielonej murem od pozostałej części miasta.

W 1215 r. konsylium synodu laterańskiego IV nakazało chrześcijańskim książętom w Europie rozciągnięcie nad Żydami ścisłej kontroli. Ochrzczonym Żydom zakazano praktykowania obrzędów żydowskich. Żydzi zostali zmuszeni do płacenia Kościołowi dziesięciny ze swych domów i gruntów. Każda rodzina musiała dodatkowo płacić 6 denarów rocznie na Wielkanoc. Szczytem pohańbienia był jednak punkt 4 uchwały, nakazujący Żydom, by "od dwunastego roku życia mężczyźni na kapeluszach, a kobiety na welonach nosiły odznaki wpadające w oko". Była to tak zwana "żółta łata hańby". "Żydowska łata" była dużym żółtym kołem, które mężczyźni musieli nosić na wierzchu ubrania. Kobiety natomiast musiały nosić woalkę w błękitne pasy. W ten sposób, wszyscy widzieli, że Żydzi znajdują się poza społeczeństwem i poza powszechnym porządkiem prawnym.
    Żydowskie dzielnice lub ulice były ze względów bezpieczeństwa zamykane na noc. Ten zwyczaj był praktykowany zwłaszcza w Niemczech i we Włoszech. W Polsce tylko we Lwowie i na krakowskim Kazimierzu.

W latach 1216-1272 w Anglii panował król Henryk III. Został on przekupiony złotem, aby powstrzymał prześladowania Żydów w swoim państwie. Pozwolił Żydom osiedlać się w Anglii i powstrzymywał kler przed podburzaniem ludu. Mianował także nadrabina, w którego ręce złożył zwierzchnictwo nad wszystkimi angielskimi gminami. W rzeczywistości jednak, jego zadaniem było zbieranie od Żydów daniny dla króla. Wciąż podnoszone kontrybucje wyciągnęły ostatnie pieniądze od angielskich Żydów. W przeciągu siedmiu lat musieli dostarczyć do skarbca 442.000 funtów sterlingów. Jeden tylko Żyd Aron z Yorku musiał w tym okresie złożyć królowi 30 tys. marek srebra, a oprócz tego królowej 200 marek złota.

Offline

 

#23 2007-12-26 05:04:11

K12G

Szmaragd

Zarejestrowany: 2007-03-29
Posty: 615

Re: Ziemia Obiecana

Część.XXII.

--------- piąta wyprawa krzyżowa ----------

W 1217 r. wyruszyła na Wschód wyprawa krzyżowa rycerstwa niemieckiego i węgierskiego, pod wodzą króla Węgier Andrzeja II. Po przybyciu do Akko, krzyżowcy prowadzili bezskuteczne walki w Palestynie. W 1218 r. skierowali się do Egiptu i zajęli twierdzę Damiettę. Po doznanych niepowodzeniach w 1221 r. wycofali się.

W 1221 r. fanatyczni chrześcijańscy pielgrzymi zaatakowali żydowską dzielnicę w niemieckim mieście Erfurt, zabijając 26 Żydów i paląc dwie synagogi.

Około 1222 r. król węgierski Andrzej II musiał na polecenie legata papieskiego złożyć przysięgę, że nie pozwoli Żydom piastować urzędów, zawierać mieszanych małżeństw i zmusi ich do noszenia "łaty hańby".

W latach 1226-1270 we Francji panował król Ludwik IX Święty. Tak nienawidził Żydów, że nie mógł na nich nawet patrzeć.

W 1226 r. biskup wrocławski Wawrzyniec (południowa dzielnica Polski), zarządzając dla Żydów jadących z Moraw na Kujawy z towarami podobne prawa i obowiązki celne jak dla innych kupców, ustalił jednak dla Żydów jadących bez towarów obowiązek płacenia pogłównego, dając początek tzw. "leizoboll". Był to jeden z pierwszych przejawów antysemityzmu duchowieństwa na ziemiach polskich.

W latach 1227-1241 głową Kościoła Rzymsko-Katolickiego był papież Grzegorz IX, zagożały wróg Żydów. Zakazał on chrześcijanom posiadania Pisma Świętego pod groźbą najsurowszych kar.

W pierwszej połowie XIII wieku w argumentacji usprawiedliwiającej pogromy Żydów w chrześcijańskiej Europie pojawiało się coraz częściej oskarżenie o mord rytualny. Mówiono, że Żydzi mordują na święto Paschy dzieci chrześcijańskie, aby z tak otrzymanej krwi sporządzić chleb przaśny. Dla osób znających zasady judaizmu, te zarzuty są absurdem.

--------- szósta wyprawa krzyżowa ----------

W latach 1228-1229 trwała szósta wyprawa krzyżowa pod dowództwem ekskomunikowanego cesarza Fryderyka II. W 1229 r. sułtan Egiptu zgodził się oddać krzyżowcom Jerozolimę, Betlejem i Nazaret.

W 1229 r. sobór w Tuluzie wydał pierwszy zakaz posiadania i czytania Starego i Nowego Testamentu przez laikat. "Dekret wydany w Tuluzie ustanowił trybunał inkwizycyjny wymierzony przeciwko wszystkim tym, którzy czytać będą Biblię w języku pospólstwa. Był to edykt ognia, rozlewu krwi i zniszczenia. W rozdziałach 3 do 6 nakazywał całkowite zniszczenie domów, miejsc schronienia, a nawet podziemnych kryjówek ludzi, co do których panowało przekonanie, że posiadali Pismo Święte. Ci zaś, którzy ich ukrywali będą surowo ukarani".

W 1232 r. trójka francuskich rabinów (Jon Ben-Abraham Gerundi, Meir Abulafja i Dawid Ben-Saul) rzuciła klątwę na wszystkich tych Żydów, którzy czytają pisma Majmonidesa, szczególnie rozdziały filozoficzne. W wykładni Pisma trzymali się zasad Raszego. W odpowiedzi, zwolennicy nauk Majmonidesa z francuskich gmin w Prowansji (Lunel, Beziers i Narbona) obłożyli klątwą antymajmonisów. Wezwali oni wszystkich Żydów, by się przyłączyli do obrońców czci wielkiego Majmonidesa.
    Niezgoda i podziały szybko ogarnęły gminy żydowskie w Prowansji, Katalonii, Aragonii i Kastylii. Jedna strona obstawała, że słowa Pisma Świętego i Talmud należy przyjmować z bezwzględną wiarą, bez dociekań i filozofii. Druga strona podkreślała, że rozum ma głos w sprawach religii.
    W obronie nauk Majmonidesa wystąpił rabin Dawid Kimchi, wybitny badacz języka hebrajskiego i komentator Pisma Świętego. Dla Kimchi judaizm był kultem idei. Rozpatrując rozumem nauki Talmudu nie miał w nich żadnych tajemnic. Za nauką Majmonidesa uważał, że przypisywanie jakiejś potęgi złym duchom było tylko przesądem.
    Przeciwko niemu wystąpił rabin Mojżesz ben Nachman, znany też pod akronimem Ramban (1194-1270), niezależny badacz z kręgów talmudyczno-rabinicznych. Był nie tylko rabinem Gerony, ale duchowym przywódcą całej społeczności żydowskiej w Hiszpanii. Dla Nachmaniego judaizm był religią uczucia i naukę tajemną uważał za święte świętych judaizmu, do którego myśl świecka nie ma dostępu. W swym światopoglądzie przyznawał ważną rolę demonom.

W 1233 r. papież Grzegorz IX pragnąc ostatecznie wytępić pozostałości Albigensów w Prowansji (południowa Francja) ustanowił na tym terenie stałą inkwizycję. Sądom inkwizycyjnym przewodniczyli Dominikanie pod wodzą generała zakonu Raymunda de Peniaforte, który wszelkimi siłami starał się nawrócić Żydów.
    Zarządzono rewizje w żydowskich domach w Montpellier i znaleziono pisma talmudyczne oraz książki Majmonidesa, z których na łacinę przetłumaczono część "Przewodnika". Dominikanie nakazali publiczne spalenie żydowskich książek.

W 1235 r. w Coucy (południowa Francja) odbył się zjazd rabinów gmin południowej Francji i Hiszpanii, pod przywództwem rabina Nachmana. Był on zaniepokojony rozbiciem jedności judaizmu i wzywał do przywrócenia pokoju pomiędzy Żydami. Za pomocą kazań i usilnych upomnień wzmocnił osłabioną wiarę żydowską. Dążąc do pojednania pomiędzy skłóconymi stronnictwami publicznie uznał Majmonidesa, stawiając go na równi z gaonami. Jednakże skłócone stronnictwa nie zwróciły uwagi na propozycje Nachmana.

W 1235 r. w Badenii (Niemcy) znaleziono zwłoki chrześcijanina. O skrytobójstwo oskarżono Żydów. Podczas pogromu wymordowano wszystkich Żydów w miastach Luda i Bischofsheim. Ośmiu uczonych poddano torturom i stracono.
    W 1235 r. przerażeni niemieccy Żydzi z Badenii zwrócili się do papieża Grzegorza IX z prośbą o ochronę.
    W 1235 r. papież Grzegorz IX oświadczył, że nie wolno zmuszać Żydów do chrztu, ograbiać ich bez wyroku sądowego, ranić lub zabijać, zakłócać spokoju w czasie świąt żydowskich i bezcześcić cmentarzy. Było to powtórzenie bulli papieża Innocentego III z 1199 r., jednakże była ona powszechnie ignorowana przez chrześcijaństwo. Oskarżono nawet papieża, że dał się przekupić Żydom. W ten sposób duch nietolerancji nauczany latami w szkołach i głoszony przez Dominikanów z ambon, wszedł w krew i zaczął wydawać plugawy owoc prześladowań, grabieży i mordów.

W latach 1235-1270 na Węgrzech panował król Bela IV. Korzystał on z usług dzierżawców żydowskich. Bez ich pomocy bogactwo krajowe leżałoby odłogiem, dlatego Żydzi dzierżawili żupy solne, mennice i podatki.

W 1235 r. cesarz Fryderyk II zarządził dochodzenie w celu ustalenia prawdziwości zarzutów o mord rytualny, stawianych przeciwko Żydom. Dochodzenie wykazało nieprawdziwość tych zarzutów.
    W 1236 r. cesarz Fryderyk II ogłosił Żydów "sługami naszego skarbu". Tym samym Żydzi znaleźli się pod specjalną ochroną cesarskiego prawodawstwa, które pomimo wszystko stawiało ich na marginesie społeczeństwa.

W 1236 r. wyruszające do Palestyny posiłki krzyżowców dokonały rzezi w francuskich gminach żydowskich w Andegawii, Piktawii, Bordeaux, Angouleme i w innych miastach. Zginęło ponad 3 tys. Żydów, a około 500 zostało zmuszonych do chrztu.
    W 1236 r. przerażeni francuszy Żydzi zwrócili się do papieża Grzegorza IX z prośbą o powstrzymanie rzezi.
    W 1236 r. papież Grzegorz IX wystosował pismo do książąt Kościoła i króla francuskiego Ludwika IX, w którym ubolewał nad zadanymi gwałtami i oświadczył, że Kościół nie pragnie Żydów wytępić, ani zmusić do chrztu.

W 1237 r. pojawia się pierwsza historyczna wzmianka o żydowskiej gminie na terenach Polski (w Płocku studnia żydowska stanowi granicę kilku ulic).
    Od XIII wieku miał miejsce nieustanny odpływ Żydów z Niemiec głównie do Polski. Niektórzy spośród nich przesiedlali się również do Hiszpanii i Włoch. Generalnie jednak zaznaczył się ruch na wschód, do Polski, oraz na południe, do Włoch. Ci przybysze byli zwani mianem Aszkenazym (Aszkenazejczycy, od hebr. nazwy Niemiec - Aszkenaz). Narzucali oni miejscowej ludności żydowskiej własny język i kulturę religijną.

Offline

 

#24 2007-12-26 05:05:29

K12G

Szmaragd

Zarejestrowany: 2007-03-29
Posty: 615

Re: Ziemia Obiecana

Część.XXIII.

Aszkenazyjczycy.

W połowie XIII wieku Mongołowie i Tatarzy pustoszyli wschodnią Europę - tereny Rusi i Polski. W Niemczech oskarżono Żydów, że potajemnie wspierają tych nieprzyjaciół chrześcijaństwa.

W 1239 r. doszło do pogromów i wypędzeń Żydów z Bretanii (prowincja w północnej Francji).

W 1239 r. żydowski odstępca Mikołaj Donin udał się do papieża Grzegorza IX i oskarżył Talmud o błędy religijne i niedorzeczności. Sformułował on ogółem 35 punktów oskarżenia.
    W 1239 r. papież Grzegorz IX nakazał książętom Kościoła we Francji, Anglii, Kastylii, Aragonii i Portugalii wtargnąć w pierwszą niedzielę adwentu do synagog i skonfiskować wszystkie księgi Talmudu. Zostały one nastepnie przekazane w ręce sądów inkwizycyjnych Dominikanów i Franciszkanów, aby zbadać i osądzić treść żydowskich ksiąg.

W 1239 r. kolejna wyprawa krzyżowców przybyła do Królestwa Jerozolimskiego. Krzyżowcy zawarli wówczas sojusz z Syrią przeciwko Egiptowi, i wykorzystując spory pomiędzy muzułmanami przejęli kontrolę nad okolicą Sydonu, Tyberiadą, Safedem i całą Galileą. W ten sposób starania dyplomatyczne pozwoliły na odzyskanie znacznej części terytoriów, utraconych przez chrześcijan po klęsce w 1187 r.
    W 1240 r. krzyżowcy w dalszym ciągu wykorzystując wewnętrzne spory muzułmanów, zawarli porozumienie z Egiptem i przejęli kontrolę nad Górą Tabor.

W 1240 r. francuski król Ludwik IX Święty (1226-1270) zarządził dysputę religijno-filozoficzną nad Talmudem. Naprzeciw biskupom i Mikołaja Donina stanęli czterej rabini (Jechiel z Paryża, Mojżesz z Coucy, Jahuda Ben-Dawid z Melunu i Samuel Ben-Salomon z Chateau-Thierry). W rezultacie dysputy zwrócono francuskim Żydom część skonfiskowanych ksiąg.

Rok 1241 był punktem zwrotnym w dziejach osadnictwa w Polsce. Napady tatarskie spustoszyły miasta i wsie polskie od wschodu aż po Śląsk. Po wycofaniu się hord tatarskich trzeba było zagospodarować kraj. Powstała, więc koniunktura dla kolonizatorów niemieckich i przybyszów żydowskich. Kolonizatorzy niemieccy uzyskali specjalne prawa lokacyjne zwane prawem brandenburskim, średzkim lub chełmskim, wzorem tych, które regulowały ich warunki osiedlania się poprzednio na terenie Niemiec.

W 1242 r. pod wpływem Dominikanów, francuski król Ludwik IX ponownie nakazał konfiskatę ksiąg Talmudu i innych podobnych żydowskich ksiąg. W Paryżu publicznie spalono dwadzieścia cztery wozy pełne ksiąg. Było to pierwsze całopalenie Talmudu.

W 1243 r. w Anglii dokonano konfiskaty synagog, przemieniając je w kościoły.

W latach 1243-1254 głową Kościoła Rzymsko-Katolickiego był papież Innocenty IV. Zdjął on z Żydów zarzut dzieciobójstwa w czasie święta Wielkanocy.
    W 1244 r. papież Innocenty IV zwrócił się do francuskiego króla Ludwika IX, by nakazał energiczniej poszukiwać zabronionych książek. Zakazem objęte były Pismo Święte oraz różne księgi żydowskie. Obok Biblii i Talmud często płonął na stosie.

W 1244 r. Egipcjanie porozumieli się z Turkami, i wspólnie najechali na Królestwo Jerozolimskie. Krzyżowcy ostatecznie utracili Jerozolimę.

Na terenie Austrii panował wówczas arcyksiążę Fryderyk I. Zrozumiał on wartość dobrze wykształconych Żydów i powierzył im urzędy państwowe, w szczególności te związane z finansami państwa. Dwaj bracia Leblin i Nekelo zwali się oficjalnie kamergrafami księcia austriackiego.
    W 1244 r. austriacki arcyksiążę Fryderyk I nadał austriackim Żydom statut państwowy. W ten sposób Żydzi otrzymali gwarancję bezpiecznego życia w Austrii. Każdy chrześcijanin, któryby zabił Żyda, miał być ukarany śmiercią, a za okaleczenie groziły ciężkie grzywny. Oskarżenia przeciwko Żydom wymagały dodatkowych zeznań świadków żydowskich. Statut Fryderyka I Walecznego nadał Żydom własne sądownictwo. Domy modlitwy i cmentarze znalazły się pod ochroną. Żydzi otrzymali prawo swobodnego przemieszczania się i zajmowania handlem.
    Po upływie dwudziestu lat statut zaczął obowiązywać na Węgrzech, Czechach, Wielkopolsce, Miśni, Turyngii i Śląsku.

W 1248 r. wyruszyła na Wschód szósta wyprawa krzyżowa, dowodzona przez króla francuskiego Ludwika IX Świętego. Podczas walk w Egipcie, krzyżowcy zostali pobici i cała armia z królem dostała się do niewoli.

W 1250 r. w świecie Islamu rozpoczęto bardziej rygorystycznie przestrzegać prawa zróżnicowania. Od tej pory rygorystycznie wymagano od Żydów noszenia wyróżniającego ich stroju. Ta stopniowa radykalizacja poglądów w świecie Islamu wynikała z równoczesnej presji chrześcijaństwa z zachodu i Mongołów ze wschodu.

W 1251 r. węgierski król Bela IV (1206-1270) wydał przywileje dla Żydów, aby zachęcić ich do osiedlania się w spustoszonym przez Mongołów kraju. Żydzi regularnie płacili podatki i byli wygodnymi mieszkańcami dla królestwa.

W latach 1252-1284 w hiszpańskiej Kastylii panował król Alfons X Mądry. Sprzyjał on Żydom. Podskarbim królewskim był wykształcony talmudysta don Meir de Malea. Przybocznym medykiem króla był don Juda Ben-Mose Kohen, który pełnił zarazem obowiązki astronoma i astrologa na dworze. Liczni Żydzi służyli jako tłumacze dzieł naukowych i pośrednicy w dyplomacji. Najznakomitszym ówczesnym astronomem był don Zag (Izaak Ibn-Said), który na zlecenie króla ułożył tablice astronomiczne, zwane "tablicami alfonsowymi". Samuel Halevi zbudował dla króla zegar wodny.
    Podczas wyprawy przeciwko muzułmanom w Sewilli, miał w szeregach swojej armii licznych żołnierzy żydowskich. Po zwycięstwie nadał Żydom na własność część zdobytych ziem, na których powstała wioska Aldea de los Judios. Żydom w Sewilli darował trzy meczety, by je przemienili w synagogi. Należała do nich duża dzielnica, odgrodzona murem od reszty miasta.

Lata 1254-1273 to okres wielkiego bezkrólewia w Niemczech. Brak władzy centralnej i zamieszanie wojny domowej stworzyło warunki do straszliwych pogromów Żydów. Mordowano ich tysiącami. Męczennicy ginęli w Weissenburgu, Magdeburgu, Arnstadzie, Koblencji, Sinzigu, Erfurcie i innych miastach. Istniały wówczas rodziny chrześcijańskie w Niemczech, które chlubiły się z palenia Żydów i z dumą nazywały żydopiekami (Judenbraterami).

W 1260 r. Jerozolimę zdobyły dzikie hordy Mongołów, co doprowadziło do dalszego rozproszenia i tak już nikłej społeczności żydowskiej w Palestynie.

W 1263 roku na rozkaz króla Aragonii, Jayme, odbyła się w Barcelonie wielka dysputa religijna pomiędzy judaizmem a chrześcijaństwem. Stronę Kościoła reprezentował Dominikanin Pablo Christian. Przed zarzutami ze strony Kościoła, judaizmu bronił rabin Mojżesz ben Nachman - Ramban (Nachmanides) (1194-1270). Nachman wygrał rozprawę zyskując tym sobie wielką sławę wśród Żydów, a nienawiść wśród Dominikanów.

W 1264 r. książę kaliski Bolesław Pobożny udzielił Żydom w Wielkopolsce przywileje, zwane "Statutem Kaliskim". Było to 40 artykułów dających Żydom pełną wolność handlu i wolność wyznania z własnym sądownictwem w gminach żydowskich. Za zabicie Żyda groziła kara śmierci i pełna konfiskata majątku. A temu, kto by nie udzielił pomocy napadniętemu Żydowi groziła grzywna. Przywileje kaliskie stanowiły podstawę bytu prawnego Żydów. Po połączeniu dzielnic Polski dokument ten nabrał mocy obowiązującej w całym państwie.
    Bolesław Pobożny wzorował się bezpośrednio na przywileju czeskim Przemysła Ottokara II z 1254 r., który odpowiadał normom przyjętym w Rzeszy. Z tego samego czeskiego wzoru czerpali również książęta śląscy: Henryk IV Prawy, Henryk V Brzuchaty i Henryk III Wielki. Dzięki nim przywileje otrzymali Żydzi mieszkający w księstwach: wrocławskim, legnickim i głogowskim.

Offline

 
Statystyki (REJESTRACJA WYŁĄCZONA)
Analiza oglądalności witryny
Wymiana
WwW.CrashFans.Pun.PL - Polskie Centrum Crashday
Pozycjonowanie
katalog stron Free PageRank Checker
Links
| Andrzej Struski | Webtree.pl | katalogSEO.net | Stop himawanti | Prawdziwy himawanti | Niesamowite | VPS Hosting Reviews |
Creative Commons License
Teksty i artykuły są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 2.5 Polska Nie wolno Ci kopiować i rozpowszechniać tekstów, zdjęć oraz artykułów znajdujących się na forum bez pisemnej zgody autorów.
Page copy protected against web site content infringement by Copyscape
Stronę najlepiej oglądać w rozdzielczości 1024 x 768

Free Domain Name
Register a free domain name with .co.nr extension (such as www.YourName.co.nr) that comes with free URL redirection, URL cloaking and path forwarding, meta-tags, FavIcon and Google Webmaster tools support, kill-frame feature, NO forced ADS at all, and more.

Stopka forum

RSS
Powered by PunBB 1.2.23
© Copyright 2002–2008 PunBB
Polityka cookies - Wersja Lo-Fi


Darmowe Forum | Ciekawe Fora | Darmowe Fora
Alloggio Boppard pakiety wellness Ciechocinek