Angor Wat – Świątynia Wisznu w Angor (Kambodża)


Hinduizm wyznaje prawie 1 miliard ludzi, głównie na Półwyspie Indyjskim


Istnieje bardzo wiele odłamów hinduistycznych, różniących się zarówno wierzeniami na temat Boga, jak i praktykami. Ich wyznawców łączy przede wszystkim:

Szacunek dla świętych ksiąg – Wed
Wiara w reinkarnację
Wiara w prawo akcji i reakcji (karma)
Dążenie do wyzwolenia (moksza), różnie rozumianego przez poszczególne odłamy.
Duże różnice doktrynalne powodują duże trudności ze zdefiniowaniem hinduizmu.

Z reguły za symbol religii hinduistycznej uważa się znak: "OM":



Czasami też symbolem hinduizmu jest swastyka hinduistyczna:


Koncepcja Boga i sił wyższych 

W hinduizmie istnieje wiara w bóstwa – dewy (bóstwa męskie) i dewi (bóstwa żeńskie), które są zwykle traktowane albo jako emanacje jedynego Boga lub (rzadziej) jako istoty niższe (odpowiedniki aniołów w religiach abrahamowych.)
Z uwagi na to, że hinduizm nie jest jednolitym zbiorem wierzeń, z jasno zdefiniowaną doktryną, można w obrębie hinduizmu napotkać różne poglądy na naturę bóstwa

Dewy i dewi

Śiwa jako medytujący jogin i asceta. W hinduizmie istnieje wiara w bóstwa (sanskr. dewa – bóstwa męskie np. Brahma, Wisznu, i dewi – bóstwa żeńskie, np. Saraswati), które w większości odłamów hinduizmu traktowanie są jako różne postacie i emanacje jedynego Boga bądź też jako istoty astralne, niższe od Boga (podobnie jak anioły w chrześcijaństwie czy islamie). Hinduizm ma najbogatszy panteon ze wszystkich religii. Bóstwa te mają znaczenie mocno symboliczne, w dużej mierze zależne od regionu, w którym są czczone. Każda z głównych grup wierzeń w hinduizmie uznaje swojego dewą za przejawia Absolutu/Brahmana lub Iśwarę (osobowego Boga) (czy też jego głównego awatara). Najpowszechniejszy jest kult Wisznu (w tym jego Awatarów) i Śiwy oraz Dewi. Także prawie wszyscy hinduiści modlą się do Ganeśi, rzadko czci się go jednak jako przejaw Boga jedynego.


Bóg Śiwa z małżonką Kali

Awatarowie

Hinduiści wierzą, że Bóg lub bogowie zstępują na Ziemię co kilka tysięcy lat jako awatara, aby wypełnić ważną misję – uratować świat przed upadkiem moralnym (np. Rama lub Kryszna).

Dziesięciu głównych awatarów (Dasawatarów) Wisznu:

Matsja – pod postacią ryby
Kurma – pod postacią żółwia
Waraha – pod postacią dzika
Narasinha – pod postacią pół-człowieka pół-lwa
Wamana –  pod postacią karła
Paraśurama –pod postacią człowieka
Rama – pod postacią księcia Ajodhji
Kryszna – pod postacią człowieka, urodzonego w rodzinie pasterzy krów, który w przyszłości zostaje władcą
Budda –  pod postacią człowieka, jednak część hinduistów uważa, że dziewiątym Awatarem był Balarama ( który zstąpił na     Ziemię razem z Kryszną )
Kalkin –  pod postacią jeźdźca (na białym koniu), którego przyjście ma zwiastować koniec obecnej Kali jugi; większość hinduistów oczekuje na jego przybycie, jednak niektóre odłamy hinduistyczne uważają, że ono już nastąpiło
Zdecydowanie najbardziej czczeni spośród wyżej wymienionych Awatarów są Rama i Kryszna.


Kriszna


Koncepcje duszy 

Według hinduizmu dusza jest nieśmiertelna. Dotyczy to zarówno ludzi jak i zwierząt, roślin i przedmiotów. Przechodzi ona serię wcieleń aż do osiągnięcia mokszy co jest bardziej szczegółowo omówione w tym artykule w sekcji "Reinkarnacja i sansara".

Zgodnie z hinduizmem dusza została stworzona na podobieństwo Boga, różni się od niego tym, że jeszcze nie jest doskonała, natomiast Bóg tak. Może ona jednak osiągnąć doskonałość i pełne zespolenie z Bogiem, co jest celem hinduistów.


Reinkarnacja i sansara

Zobacz więcej w osobnych artykułach: Reinkarnacja, Sansara, Karma.
W hinduizmie powszechna jest wiara w reinkarnację. Według hinduistów dusza przechodzi przez coraz wyższe postacie – od przedmiotu, przez postać rośliny, zwierzęcia, człowieka (i jeszcze parę wyższych) po zjednoczenie i stopienie się z Brahmanem (Bogiem, Absolutem) raz na zawsze. W skrajnych przypadkach (za karę za popełnienie poważnych zbrodni) dusza może przybrać postać niższą.

Losy duszy (w tym postać, którą przybierze w następnym życiu) warunkowane są przez czyny – poprzez każdy czyn dusza zbiera określoną (dobrą lub złą, zależnie od czynów) karmę, której rezultatem są sukcesy i szczęście lub cierpienia. Gdy te nastąpią, wtedy karma się spala.

Wędrówka dusz, w którą wierzą hinduiści, nazywa się sansarą. Hinduiści dążą do jej zakończenia i zjednoczenia się na zawsze z Bogiem (Brahmanem), co jest możliwe poprzez jedną z trzech dróg – Bhakti jogę (miłość i oddanie), Dźnana jogę (zdobywanie mądrości duchowej) lub Karma jogę (bezinteresowne działanie).

Reinkarnnacja opisana jest w Bhagawad Gicie:

Duch porzuca zużyte ciało, by nowe przyoblec, jak człowiek co odzież znoszoną na świeżą zamienia. (Bhagawad Gita 2:22)


Ezoteryka i mistyka

Zgodnie z większością mistycznych systemów hinduistycznych w ciele człowieka znajduje się siedem głównych ośrodków energii zwanych czakramami. Każdy z nich odpowiedzialny jest za określone umiejętności i cechy.
Spotykany wśród hinduistów jest także pogląd, że dusze człowieka otaczają trzy ciała, powłoki – ciało fizyczne, ciało astralne i ciało przyczynowe. Zostały one uszeregowane w kolejności od najgęstszej do najmniej gęstej.
Wielu hinduistów wierzy też, że istnieją trzy wszechświaty: materialny, astralny i przyczynowy, każdy z nich jest mniej gęsty od poprzedniego.


Stworzenie wszechświata i eschatologia

W obrębie hinduizmu można spotkać dwa różne poglądy na ten temat: monistyczny i dualistyczny. Według pierwszego świat jest tworzony przez Boga cały czas. Według drugiego (zakładającego istnienie trzech osobnych jednostek: Boga, dusz i materii) świat był raz stworzony, gdy Bóg ułożył materię w odpowiednie kształty. Wysnuwano w świętych pismach hinduizmu różne teorie na temat tego w jaki sposób powstał wszechświat - według niektórych powstał ze złotego jaja, według innych ze związku seksualnego itp.

Według hinduizmu, pod koniec kalpy wszechświat zostanie zniszczony, a potem po okresie kolejnej kalpy nowy wszechświat będzie powołany do życia. W momencie zniszczenia wszechświata następuje mahapralaja, czyli "wielkie rozwiązanie". Inny pogląd, powszechny wśród śiwaitów głosi, że wszechświat jest nieustannie niszczony i powoływany do życia (symbolem tego jest taniec Śiwy-Nataradźy.

Etyka hinduistyczna opiera się na kilku fundamentalnych założeniach:

Wszyscy są sobie równi – niezależnie od wyznania, rasy, państwa, wieku, płci czy inteligencji. Są oni bowiem częścią Boga.
Należy stosować się do zasady ahinsa i nie krzywdzić żadnej istoty czynem, myślą ani słowem, nie licząc wyjątkowych przypadków, gdy to może być konieczne aby obronić siebie lub kogoś innego.
Boga można czcić pod dowolną formą i imieniem.
Każdą istotę zamieszkuje Bóg.
Należy spełniać swój obowiązek społeczny i religijny.
Z założeń tych wynika etyka hinduistyczna, która również jest wspólna dla wszystkich kultów hinduistycznych. Etyka ta nazywana jest Dharmą i obejmuje ona swym zasięgiem nie tylko ludzi ale także wszelkie istoty żywe. Jej podstawą są wartości takie jak miłość, współczucie i spokój, a także pokonanie pragnień i przywiązań, oddanie Bogu (bhakti). Wspólny dla wszystkich hinduistów jest też szacunek dla świętych krów.


Święte pisma

Strona z Rygwedy zapisana w sanskrycieŚwięte księgi hinduizmu – Wedy – spisane zostały w sanskrycie. Składają się z czterech sanhit: Rygwedy (hymny do dewów) - powstałej najwcześniej, Samawedy (pieśni liturgiczne), Jadźurwedy, (formuły przy składaniu ofiar) i Atharwawedy (pieśni czarodziejskie, wiedza zaklęć) - powstałej najpóźniej. Każda z sanhit ma jeszcze dwa teksty: Brahmany (traktaty rytualno-teologiczne) i Upaniszady (traktaty filozoficzne). Oprócz nich (Brahmanów i Upaniszad) wyróżnia się jeszcze Aranjaki, o treści mistyczno-alegorycznej, przeznaczone dla leśnych ascetów.
Większość hinduistów kieruje się świętą tradycją (smriti) przekazaną w dwóch eposach: Mahabharacie i Ramajanie. Pierwszy zawiera księgę dydaktyczną – Bhagawad Gitę, stanowiącą jedną z podstawowych elementów kultury indyjskiej. Ramajana to żywot Ramy – siódmego Awatary Wisznu i bohaterskiego królewicza. Oprócz tego istnieją jeszcze Purany, poruszające tematy takie jak mitologia, historia, tradycja, a także np. stworzenie świata. Ponadto, do smriti należy także księga Manusmryti spisana przez Manu. Do smriti zalicza się również sutry.

Do innych świętych pism uznawanych tylko przez niektóre odłamy należą na przykład tantry (uznawane przez śaktów), agamy. W Indiach Południowych bardzo duże znaczenie kulturalno-religijno-społeczne ma księga Tirukkural, które spełnia tam bliźniaczo podobną rolę jak Biblia chrześcijańska w krajach zachodnich.
Według hinduistów święte księgi zostały spisane przez natchnionych przez Boga ryszich i jako takie bezpośrednio pochodzą od Boga.


Praktyki 

W hinduizmie powszechne są praktyki religijne takie jak: pudźa, różne formy medytacji, jadźnia, powtarzanie mantr i imion Boga, wykorzystując dźapę; śpiewanie pieśni religijnych: bhadźanów i arati. Większość tych praktyk odbywa się w hinduistycznych świątyniach, czyli mandirach. Wielu hinduistów posiada również mandiry w swoich domach. Dużą rolę odgrywa też taniec. Ważne są także pielgrzymki do świętych miejsc, szczególnie nad świętą rzeką - Ganges, gdzie hinduiści praktykują rytualną kąpiel. W hinduizmie występuje wiele barwnych i długich świąt.
Popularną praktyką jest czytanie świętych pism tej religii – uważane jest to (w połączeniu z wprowadzeniem w życie nauk z tych ksiąg) za błogosławieństwo na drodze duchowej.

W hinduizmie istnieją rozbudowane ceremonie ślubne i pogrzebowe. Poszczególne sampradaja mają też swe własne rytuały inicjacyjne i przejściowe. Bardzo ważna jest też relacja między guru, a uczniami.


Aspekty społeczne


Rodzina

Według hinduizmu celem zawierania małżeństw jest podtrzymanie społeczeństwa, wzajemna opieka i wydawanie na świat potomstwa. Zgodnie ze świętymi pismami hinduizmu obowiązkiem żony jest oddanie i służba mężowi, a męża opieka i ochrona żony. Dzieci natomiast są zobowiązane służyć i szanować rodziców, a szczególną opieką otaczać ich gdy się zestarzeją.
Hinduizm zakazuje małżeństw między członkami rożnych warn i uważa je za degenerację społeczną.


Zwierzęta

Hinduizm zakazuje krzywdzenia wszelkich istot czujących. Święte pisma tejże religie nakazują wegetarianizm i twierdzą, że każdy kto spożywa, a nawet ma udział w przygotowywaniu mięsa, popełnia grzech zabicia zwierzęcia, z którego to mięso pochodzi.
W wyjątkowych przypadkach dopuszczane jest jednak zabicie drapieżnika, w obronie własnej lub cudzej bądź w celu utrzymania równowagi w przyrodzie. Zadanie to jednak przeznaczone jest wyłącznie dla kszatriów.


Święte krowy

Z największym szacunkiem hinduiści traktują krowy. W hinduizmie krowa jest zwierzęciem wielce szanowanym. Już w Rigwedzie przypisywano jej boskie pochodzenie. Święte pisma hinduizmu traktują krowy jako podtrzymujące życie (ponieważ ich mleko było bardzo ważnym elementem diety dla wielu ludzi). Religia hinduistyczna zakazuje spożywania wołowiny i zdecydowana większość hinduistów tego unika.
Obecnie ubój krów jest zakazany w większości indyjskich stanów


_____________________________________________________________________________________________________________
Na podstawie Wikipedii