Glistnik jaskółcze ziele - Chelidonium maius (Papaveraceae)

Opis
Roślina wieloletnie dorastająca do 90 cm wys.; łodyga wyprostowana, mocna, rozgałęziona, owłosiona; liście pierzastosieczne, dolne - ogonkowe, górne - siedzące, z wierzchu zielone, pokryte srebrnym delikatnym nalotem, od spodu siwe, owłosione; odcinki liści jajowate, nierówno-wrębno-karbowane, u nasady często zbiegające się; ogonki liściowe owłosione; włoski biało-siwe; kwiaty umieszczone na szczytach pędów; płatki korony żółte; działek kielicha 2, wcześnie odpadające, prawie kuliste; płatków korony 4, również koliste, całobrzegie, w górze rozszerzone; owoc - pękająca wzdłuż torebka w kształcie strączka; nasiona czarne, na przekroju białe, w smaku słodkie i jednocześnie gorzkie, opatrzone w białe ciałko - mięsisty wyrostek zwabiający mrówki; nasiona glistnika są rozsiewane przez mrówki. Kwitnie od maja do października. Roślina pospolita w całym kraju; rośnie w lasach, na ich skrajach, w zaroślach, nad brzegami wód, w ogrodach, niekiedy występuje masowo. Lubi gleby wilgotne i miejsca zaciszne. Przy skaleczeniu roślina wydziela pomarańczowy sok, co jest jej cechą charakterystyczną.

Surowiec
Ziele zbiera się przed lub w czasie kwitnienia, najlepiej w maju i w czerwcu i suszy w normalnej temperaturze lub w otwartym piekarniku ogrzanym do temp. 60o C. Dobrze wysuszone ziele kruszy się, a łodygi łamią się z trzaskiem; posiada miły, charakterystyczny zapach i jasno-zielony kolor. Wygodnie też jest suszyć ziele zawieszone na sznurkach, a odgałęzienia w przewietrzanym mocno po mieszczeniu.

Uwaga !
Ziela pozyskane w sierpniu i we wrześniu jest mało wartościowe i bardzo często żółknie podczas suszenia. Ziele ścinać ostrym nożem, tak aby nie uszkodzić korzeni. Zalecany przez niektórych zielarzy zbiór korzeni powinien być zarzucony. Glistnika mamy coraz mniej, a do celów leczniczych najwartościowsze jest ziele.
W aptekach i w sklepach zielarskich można kupić ziele /Kawon, Herba Lux/ - Herba Chelidonii (FP II,III,IV i V) � op. 20 i 50 g

Skład chemiczny
Glistnik posiada bardzo bogaty skład chemiczny. Najwięcej ciał czynnych zawierają niedojrzałe owoce - do 2,4% i korzenie - do 4% s.m. (suchej masy) rośliny; natomiast ziele zawiera około 0,5% co do celów leczniczych w zupełności wystarcza. Substancje zapasowe w komórkach glistnika nie mają postać skrobi lecz formę glikogenu - charakterystyczne dla tkanek zwierzęcych; dzięki temu glistnik jest rośliną mrozoodporną.

Występujące w glistniku alkaloidy można podzielić na 3 grupy:

Pochodne benzofenantrydyny - chelidonina, chelitrydyna, sangwinaryna, chelerytryna.
Pochodne protopiny - protopina, alfa- i beta-allokryptopina.
Pochodne protoberberyny - stylopina, koptyzyna, berberyna.

Oprócz wyżej wymienionych alkaloidów w zielu występują; sparteina, oksysangwinaryna, chelirubina, chelidamina, metoksy-chelidonina, homochelidonina, korykawina, korykwileina, korykawidyna, kw. chelidonowy, kw. askorbinowy - 150-170 mg/100 g, kw. jabłkowy, kw. cytrynowy, kw. bursztynowy, karoten (15 mg), olejek eteryczny ok. 0,01%), flawonoidy, saponiny, garbniki, sole mineralne.

Działanie i zastosowanie
Glistnik jest ziołem niezmiernie cennym, wykazującym silne, szerokie, a zarazem ciekawe działanie farmakologiczne. Jego działanie jest widoczne i pewne jeśli będzie odpowiednio stosowany.
Jaskółcze ziele działa silnie uspokajająco, nasennie, obniża napięcie mięśni gładkich i prążkowanych, zmniejsza ich pobudliwość i hamuje skurcze (widoczne uczucie odprężenia), obniża napięcie mięśni naczyń krwionośnych, powoduje ich rozszerzenie, w tym także wieńcowych, obniża ciśnienie krwi, ułatwia oddychanie, działa przeciwbólowo, przeciwuczuleniowo, znieczulająco, lekko narkotycznie, moczopędnie, przeciwobrzękowo, przeciwwirusowo, przeciwpierwotniakowo, przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo, silnie żółciopędnie, żółciotwórczo, przeciwzapalnie, przeciwnowotworowo; reguluje, a zarazem przyśpiesza przemianę materii, reguluje wypróżnienia, odtruwa organizm, wzmaga wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego, reguluje miesiączkowanie, likwiduje zastoje żółci, przez co zapobiega powstawaniu kamieni żółciowych (niektórzy medycy uważają, iż glistnik ułatwia wydalenie drobnych kamieni i złogów żółciowych oraz piasku i kamieni moczowych; ja również to zaobserwowałem), znosi stan przedmiesiączkowy i bolesne krwawienia miesiączkowe, poprawia samopoczucie, znosi bóle jajników. Glistnik wywiera działanie papaweryno- kodeino- i morfinopodobne. Według Aminiewa jaskółcze ziele leczy polipowatość jelita grubego i brodawczaki pęcherza moczowego.

Wskazania:
kolka żółciowa, wątrobowa, jelitowa, żołądkowa, moczowodowa, nerkowa; bóle trzustki, kamica żółciowa i moczowa, zastoje żółci, zapalenie wątroby i pęcherzyka żółciowego, niedostateczne wydzielanie żółci, niewydolność wątroby, po wycięciu pęcherzyka żółciowego, zapalenie trzustki, nowotwory, choroba wrzodowa (zdania podzielone; osobiście nie widzę w tym przypadku chorobowym przeciwwskazań, wręcz przeciwnie), bolesna biegunka, zapalenie żołądka, skurcze odźwiernika, zaparcia, parcie na kał i mocz, skąpomocz, obrzęki, zapalenie nerek, dróg moczowych i przydatków, bolesne oddawanie kału i moczu, bóle nerek, skurcze oskrzeli (utrudnione oddychanie, astma, zadyszka, niemożność złapania tchu), dusznica bolesna, kaszel bolesny, skurcze mięśni i naczyń w kończynach (jednocześnie zażywać Dolomit !), kłucie w sercu, niedotlenienie mięśnia sercowego, nerwica i kołatanie serca, bezsenność, spięcie, zdenerwowanie, lęk, stres, wewnętrzny niepokój, nerwica żołądka i jelit, zmęczenie, osłabienie, złe samopoczucie, zaburzenia miesiączkowania i hormonalne, okres po- i przekwitania i choroby z nim związane, bóle miesiączkowe, otyłość, choroby skórne, gruźlica (glistnik zabija pałeczki), choroby alergiczne i zakaźne, reumatyzm, zapalenie płuc, choroby narządów płciowych (stany zapalne jąder, jajników), stan przedmiesiączkowy, zaburzenia trawienia, niestrawność.

Przeciwwskazania:
ciąża, zaćma, jaskra, zażywanie leków w skład których wchodzi atropina i jej podobne.

Napar:
1 łyżkę ziela zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 30 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100 ml (max 150 ml); dzieci powyżej 7 r. ż. - zgodnie z wagą ciała: 25-30 kg - 35 ml, 35-40 kg -50 ml, 45-50 kg - 64 ml, 3-4 razy dz.

Wywar:
1 łyżkę ziela zalać 2 szkl. wody; gotować 5 minut; odstawić na 20 minut; przecedzić. Dawkować jak napar.

Alkoholatura "zimna":
pół szkl. świeżego mielonego ziela zalać 400 ml wódki; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 10 ml; w kolkach - 1 łyżka.

Intrakt - Intractum Chelidonii:
pół szkl. świeżego i mielonego ziela zalać 400 ml gorącej wódki; wytrawiać 10 dni; przefiltrować. Zażywać 3-4 razy dz. po 10 ml w 50 ml wody; dzieci ważące 25-30 kg - 3 ml, 35-40 kg - 4 ml, 45-50 kg - 6 ml, 3-4 razy dz. w 50 ml wody.

Nalewka glistnikowa - Tinctura Chelidonii:
pół szkl. suchego ziela zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Doustnie zażywać jak Intrakt. Leczy niektóre oporne zmiany trądzikowe. W tym celu przemywać skórę 3 razy dz.

Wyciąg glicerynowy z glistnika Gliceroextractum Chelidonii:
każdą łyżkę pobranego świeżego lub suchego ziela zalać 30 g gliceryny płynnej i 15 ml wódki; wymieszać; wytrawiać 7 dni; przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dz. po 10 ml po rozcieńczeniu z dowolnym sokiem w zaparciach bolesnych, przy kolkach i kamicy moczowej oraz żółciowej. Lek silny w działaniu!

Rp. Mikstura CML azulenowa

Nalewka glistnikowa - 10 ml
Nalewka melisowa - 10 ml
Nalewka serdecznikowa - 10 ml
Azulan - 5 ml

Wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 60 kropli.
Wskazania: nerwice narządowe, stres, depresja, lęk, niepokój wewnętrzny, bóle brzucha, napięcie przedmiesiączkowe, bezsenność, kolki, choroby alergiczne.

Rp. Mieszanka CMLM przeciwalergiczna i uspokajająca.

Ziele glistnika - 1 łyżka
Ziele melisy - 1 łyżka
Ziele serdecznika - 1 łyżka
Kwiat rumianku - 1 łyżka

Wymieszać. 2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 150 ml; dzieci ważące 25-30 kg - 53 ml, 35-40 kg - 75 ml, 45-50 kg - 107 ml, 3-4 razy dz.
Wskazania: alergiczne choroby skóry i ogólne (np. polekowe), podniecenie nerwowe, lęk, bezsenność, nerwice, skurcze mięśni gładkich, zaburzenia trawienne, złe samopoczucie, wewnętrzny niepokój, stres.


Henryk St. Różański
Wszystkie prawa autorskie zastrzeżone!
Zanim skorzystasz z zawartych tu przepisów, skonsultuj się ze swym lekarzem!

/ Źródło /  maj46x / PCH /